نام فایل : علم عرب 8 ص

فرمت : .doc

تعداد صفحه/اسلاید : 6

حجم : 53 کیلوبایت

علم عرب
تاريخ علم در عربستان به طور عمده تاريخ علم در اسلام است ولي كاملا اين طور نيست، زيرا از يك سو هنوز چند قرن به زمان محمد (ص) مانده بود كه علم در سرزميني كه گهواره تمدن عرب شد جوانه زد؛ و از سوي ديگر پاره اي از راهبان علم مرداني از مرام ها و نژاد هاي ديگر بودند0
دين اسلام در شبه جزيره عربستان پديد آمد و در سر تا سر تاريخش با فرهنگ عرب و زبان عربي انتشار يافت0 با اين حال امروزه قلمرو وسيعي شامل خاورميانه، آسياي مركزي، شمال افريقا و بخشهايي از جنوب شرقي آسيا را در بر دارد و گاه تا اسپانيا و بالكان نيز رفته است0 اسلام از اين رو نقش تعيين كننده اي در تاريخ جهان بازي كرده است،
چه في النفسه در مقام تمدني مهم و چه به عنوان واسطه اي ميان تمدنهاي
عهد عتيق و تمدنهاي اوليه جهان معاصر اين سهم مضاعف اسلام در تاريخ علم منعكس است0
ما در ادامه راه خود بيشتر به روزگاري چشم خواهيم دوخت كه عصر طلايي اسلام نام گرفته و مصادف با قرون هشتم تا يازدهم ميلادي است0
اين برهه عصر شكوفايي فرهنگ اسلامي در اسپانيا ، شمال افريقا، سوريه و ايران است0 پايان اين عصر طلايي را احياي مسيحيت رقم زد كه با جنگ هاي ركونكويستا اعراب را از اسپانيا راند0 اين رانش از حدود سال 1000 ميلادي آغاز شد و تا حدود سال 1500 ميلادي به درازا كشيد؛ و در همين دوره بود كه پر بارترين كار علمي اسلام انجام گرفت0 تاريخ آغازين اسلام
آغازهاي اسلام بافته در تاريخ شبه جزيره عربستان است كه با سقوط امپراتوري روم غربي نقطه تلاقي مهمي ميان راه هاي بازرگاني مديترانه تا اقيانوس هند و شمال افريقا تا غرب آسيا شد0 جامعه عرب متشكل از تعدادي قبيله چادر نشين بود كه از تفرقه رنج مي بردند و چند كانون داد و ستد داشت كه حال و هوايي اغلب جهان ميهنانه داشتند0 از اين كانون ها
يكي مدينه بود و ديگري مكه كه مركزي زيارتي نيز بود0
دين اسلام بر محمد(ص) پسر خانواده اي بازرگان نازل شد كه جلوه اي از جبرئيل ملك را رويت كرد، وحي منزل را در قرآن گرد آورد و نقش رسالت تنها ايزد راستين مسمي به الله را پذيرفت0 تعاليم او به دلايل مختلف مورد قبول رجال حاكم بر مكه واقع نشد و او شهر را در سال 622ميلادي به قصد مدينه ترك گفت0 اين سفر كه به هجرت معروف است، طبق سنت ، مبدا تاريخ اسلامي به شمار مي آيد در مدينه او كسان بسياري را به كيش نو در آورد و چون در سال 630 به مكه باز گشت شهر را بدون خونريزي فتح كرد محمد(ص) دو سال بعد در گذشت؛
ولي پيروان او با تكيه به نيروي تعاليمش به سرعت توانستند كار توان فرساي ايجاد وحدت ميان قبايل مختلف شبه جزيره عربستان را به انجام رسانند0 آنگاه آنان كشور گشايي خود را با راه يافتن به قلب مردمان خسته از مبارزات طولاني ميان امپراتوري بيزانس و سلسله ايراني ساسانيان آغاز كردند0 نخست رو به سوريه نهادند و سپس در آسياي غربي و شمال افريقا گسترش يافتند0 انگيزه اين گسترش ، آموزه محمدي جهاد يا جنگ مقدس بود0 مسلمانان تا سال 750 ميلادي توانستند امپراتوري پيوسته اي را از اسپانيا تا سند تشكيل دهند0
فاتحان مسلمان، با همه شور مذهبي و تعاليم اخلاقي غالبا سختگيرانه خود، در برابر فرهنگ هاي بومي مفتوحات جديد خويش نسبتا بردبار بودند0 از اين رو در بارهايي كه بر پا داشتند شاهد آميزش چشمگير هنرها و معارف بومي با اساليب عربي اسلام بود0 به اين شكل، آنان علاوه بر چيزهاي ديگر، علم يونانيان را از شهرهاي هلني و فرهنگ ايرانيان را از شهر هاي ساساني به ارث بردند0 با پايان گرفتن عصر گسترش، عصر طلايي فرهنگ اسلامي آغاز شد هر چند ، شكوفايي ديگر باره اي نيز بعد ها پس از چيرگي يافتن ترك هاي عثماني بر پايتخت كهن بيزانسي در سال 1453 رخ داد0
اسلام هر گز چه از لحاظ مذهبي و چه در سياست كاملا يكپارچه نبود0 اين دين در همان روزهاي اول در اثر اختلافي بر سر جانشيني محمد(ص) و اين كه چه كسي بايد خليفه يا رهبر ايماني باشد، به دو فرقه عمده موسوم به سني ها و شيعيان تقسيم شد0 اين شقاق بعد ها ابعادي فقهي و جغرافيايي يافت0 شيعيان به طور عمده در ايران محدود شدند و ميراث خواران فرهنگ گذشته ايران گشتند0 اما تقسيمات ديگري نيز در پي آمد 0 سلسله اموبان كه رهبري گسترش فراوان اسلام در ماوراي خاك عربستان را داشت به دست عباسيان سرنگون شد و اينان بغداد را پايتخت قرار دادند0 ولي سلسله اي اموي در اسپانيا به حكومت ادامه داد و سلسله اي فاطمي در مصر به حكومت رسيد0
بعدها در قرن سيزدهم ، مهاجمان مغول آسياي مركزي نيز از اسلام حمايت كردند؛ همچون ترك هاي عثماني كه چندي پس از آن به قدرت رسيدند0
به رغم اين اختلافات ، اسلام وحدت لازم را در فرهنگ هاي خود حفظ كرد؛ بعضا به واسطه نفس دين و بعضا توسط ذهنيت عربي مشترك در جنبش كه در استفاده از زبان و خط عربي در سر تا سر جهان اسلام متجلي بود0 اين زبان رسانه اي بس شايسته و نرمش پذير براي بيان مفاهيم علمي از كار در آمد0
علم اوليه در عربستان
علم اسلامي داراي دو جنبه است0 يك سو افكار علمي است كه از خارج وارد شد و سوي ديگر سهمي است كه خود اعراب به گنجينه دانش علمي افزودند0 اين دومي يعني سهم خود اعراب را غالبا يا نا ديده گرفته يا در سايه ترقيات هيجان انگيزتري نگريسته اند كه از قرن شانزدهم بهبعد از اروپاي غربي مي آمد0 اكثرا علم در عربستان را چيزي بيش از نگهدارنده نديده اند0 اين ناحيه را انبار بزرگي براي نتايج علمي قبلا مكشوفه پنداشته اند كه نتايج را نگهداري كرده است تا روزي براي استفاده به غرب وا گذارد0 ولي اين البته هجو واقعيت است0 شك نيست كه عرب ها علم يونان را- و آن كه هيچ، حتي بخشي از علم چين و هندوستان را نيز- به ارث بردند و بعد ها به غرب رد كردند؛ ولي اين فقط جزيي از كاري بود كه آن ها كردند0 اعراب آنچه را به ارث بردند ترجمه و تفسير كردند و تحليل هاي ارزشمندي به آن افزودند؛ مهم تر اين
كه از خود نيز فراوان تراويدند0 عربستان مغزهاي علمي اصيلي بار داد؛ آنان را تا بلوغشان پروراند؛ و پشتگرمي داد تا چيز تازه اي از خود در خوان علم بگذارند0 از اين رو وقتي به دين غرب به فرهنگ عرب مي انديشم، مهم است كه هر دو جنبه را در نظر گيريم؛ هم كار اصيل را و هم افكار انتقالي عصري قديم تر0
علم يونان از بعد از كار بطلميوس در اسكندريه در نيمه قرن دوم ميلادي
تا حد زيادي دچارركود شده بود 0 ظاهرا فقط دو رياضيدان قابل ذكر در اسكندريه پا گرفته بودند: ديو فانتوس، قريب يك قرن پس از بطلميوس، و پاپوس ، يكصد سال بعد از آن0 ديو فانتوس كتاب حساب را نوشته بود كه در باب رياضيات محاسبه اي براي حل مسائل عملي بود0
...