نام فایل : سيل استان گلستان 50 ص

فرمت : .doc

تعداد صفحه/اسلاید : 42

حجم : 9478 کیلوبایت

مقدمه
بارش‌هاي سنگين در تابستان‌ سال هاي 80 و 81 در منطقه شرق گلستان، منجر به جاري شدن سيلاب در رودخانه‌هاي منطقه همراه با خسارات جانبي و مالي بسيار شد. شدت خسارات و تخريب‌ها به حدي بود كه در ابتدا سيلاب جاري شده را با طوفان نوح مقايسه كردند و آن را در حد حداكثر سيلاب محتمل (
PMF
) دانستند. بررسي اوليه نشان داد كه اگرچه باران حادث شده قابل توجه بوده، اما عوامل غيرطبيعي نيز آن را تشديد كرده‌اند.
معرفي طرح
وقوع چنين سيلاب‌هاي مكرر و خسارات زياد آنها، نگراني شديد مردم و مسئولين را سبب شد و ضرورت بررسي جامع علل سيل‌خيري و راه‌هاي جلوگيري از آن را مطرح ساخت. تا قيل از اين حوادث وزارتخانه‌ها و سازمان‌هاي مختلف به فراخور امكانات، اقدامي بر روي حوزه يا رودخانته در محدوده فعاليت خود انجام مي‌داده‌اند و همكاري در حداقل خود بوده است. اين حوادث سبب شد كه مجموع سازمان‌هاي ذي‌نفوذ و يا ذي‌نفع با همكاري هم شرح خدمات واحدي را تهيه كنند.
محدوده طرح به وسعت 7200 كيلومترمربع حوزه آبريز رودخانه گرگان‌رود تا حدود سد وشمگير را دربر مي‌گيرد. مطالعات مهندسي رودخانه و مطالعات پيش‌بيني و هشدار سيل بر روي شاخه اصلي رودخانه كه گرگان‌رود ناميده مي‌شود و سرشاخه‌هاي اصلي آن شامل رودخانه‌هاي زاو، قرناوه، دوغ، اوغان، چلي‌چاي، نرماب و خرمالو انجام گرفته است. محدوده بررسي اين رودخانه‌ها در ضمن مطالعات با توجه به تعاريف، ضرورت‌هاي اجتماعي و بازديدهاي ميداني تعيين گرديده است. شكل 1، محدوده حوزه طرح و زيرحوزه‌ها را نشان مي‌دهد.
شكل 1: محدوده حوزه طرح و زيرحوزه‌ها
محدوده مطالعات هشدار سيل
محدوده مطالعات طرح جامع سيل‌خيزي 7200 كيلومترمربع بوده و حوزه سد وشمگير را شامل مي‌شود. رودخانه اصلي گرگان‌رود مي‌باشد كه از به هم پيوستن رودخانه‌هاي زاو و قرناوه شكل مي‌گيرد. در ادامه مسير رودخانه آجي‌قوشان و سپس رودخانه‌هاي دوغ و اوغان به آن مي‌پيوندند و پس از عبور از شهر گنبد و در خروجي شهر رودخانه‌هاي نرماب ـ خرمالو ـ چلي چاي به آن وارد مي‌شوند. سد گلستان 1 بر روي اين رودخانه در سال 80 به بهره‌برداري رسيده است. اين سد در محل اتصال اوغان به گرگان‌رود ساخته شده و رودخانه اوغان نيز به درياچه آن هدايت شده است.
سد گلستان 2 بر روي گرگان‌رود در بالادست گلستان 1 ساخته شده و در سال 1383 افتتاح گرديده است كه شاخه‌هاي زاو و قرناوه به درياچه آن مي‌ريزد. ديگر سد بزرگ در محدوده طرح، سد نرماب مي‌باشد كه مطالعات مرحله دوم آن در حال انجام است و اجراي آن در سال‌هاي آتي آغاز خواهد شد. اين سد چنانچه از نام آن پيداست، بر روي شاخه نرماب ساخته خواهد شد و درصدي از آب رودخانه‌هاي چلي‌چاي و خرمالو نيز به كمك بند انحرافي و تونل به آن خواهد رسيد.
شكل 2 وضعيت شماتيك منطقه و شكل 3 پلان منطقه موردنظر را با تاكيد بر موقعيت رودخانه‌هاي در دست مطلالعه نشان مي‌دهد.
شكل 2: نمودر درختي رودخانه‌هاي حوزه گرگان‌رود
شكل 3: پلان جانمايي رودخانه‌هاي موردمطالعه در طرح سيل‌خيزي
بر اساس وارسي نقشه‌ها و بازديدهاي ميداني، محدوده رودخانه‌ها به شرح زير انتخاب شده است:
شاخه اصلي رودخانه گرگان‌رود: از ايستگاه آب‌سنجي تمر تا درياچه سد گلستان 2، خروجي سد گلستان 2 تا درياچه سد گلستان 1، خروجي سد گلستان 1 تا خروجي از شهر گنبد؛
رودخانه دوغ: حدود 500 متر بالاتر از ايستگاه هيدرومتري دشت تا درياچه سد گلستان 1؛
رودخانه اوغان: حدود 100 متر بالاتر از ايستگاه آب‌سنجي گاليكش تا درياچه سد گلستان؛
رودخانه نرماب: از محل سد نرماب (پايين‌تر از ايستگاه آب‌سنجي جنگلده) تا نقطه تلاقي با رودخانه چلي‌چاي؛
رودخانه خرمالو: از محل بند انحرافي خرمالو در بالاتر از ايستگاه آب‌سنجي نوده تا محل اتصال با رودخانه چاي‌چاي؛
رودخانه چلي‌چاي: از پل در نزديكي تفرجگاه‌هاي بالاي شهر مينودشت تا محل اتصال به گرگان‌رود؛
از رودخانه‌هاي ذكر شده، درخواست تهيه نقشه و مقاطع عرضي مناسب جهت مطالعات مهندسي رودخانه شده است. همچنين پس از بازديد از رودخانه‌هاي آجي‌قوشان، زاو و قرناوه، پيشنهادهاي زير اعلام گرديد:
رودخانه آجي‌قوشان: اين رودخانه در خاك‌هاي لسي جريان دارد و احتمالاً بدليل كيفيت نامناسب آب و خاك آن بجز روستاي يلي‌بدراق، مركز جمعيتي ديگري در مسير آن نيست. اين روستا نيز در ارتفاعات بوده و در معرض سيلاب نيست. همچنين در سرشاخه‌هاي آن نيز چند روستاي ديگر ديده مي‌شود كه وسعت حوزه‌اي در آنجا وجود ندارد. در مجموع به دليل نبود مراكز جمعيتي مشكل سيلاب و خود به خود ضرورت هشدار سيل مشاهده نمي‌شود، اما مساله فرسايش شديد خاك وجود دارد.
رودخانه قرناوه: اين رودخانه نيز در خاك‌هاي لسي جاري است. در مطالعات مهندسي رودخانه از شاخه اصلي تا روستاي عرب‌قاري‌حاجي بازديد شده است. برخلاف رودخان آجي‌قوشان روستاهاي متعددي در كنار اين رودخانه وجود دارند كه اغلب آنها در معرض تهديد سيلاب و رانش خاك مي‌باشند كه از ميان روستاهاي به شدت در معرض خطر، شناسايي و به كارفرما اعلام گرديده است. اين روستاها شامل روستاهاي سيدلر، شيخ‌لر، حاجي‌بيك، پاشايي، قپان، چانال، كريم ايشان و عرب قاري حاجي مي‌باشند. لازم است در قالب پروژه‌هاي اضطراري با تهيه نقشه توپوگرافي در محدوده روستا هرچه سريعت‌تر ايمن‌سازي يا جابجايي روستا صورت پذيرد. بررسي فرسايش خاك و رانش خاك نيز از موارد مطالعاتي مهم در اين حوزه مي‌باشد.
رودخانه زاو: اين رودخانه نيز در خاك‌هاي لسي جريان دارد و فرسايش ديواره‌ها به شدت به چشم مي‌خورد. مسير اصلي اين رودخانه‌ تا روستاي يل‌چشمه‌عليا مورد بازديد قرار گرفته است. در كنار اين رودخانه نيز تعداد زيادي روستا و مراكز جمعيتي واقع شدع كه در معرض خطر سيل و رانش خاك مي‌باشند. در طول مسير اصلي رودخانه روستاهاي در معرض خطر شناسايي و به كارفرما اعلام گرديدند. اين روستاها شامل ياسا قلق، عزيزآباد، قره سير مي‌باشند. لازم است در قالب پروژه‌هاي اضطراري و با تهيه مناسب هرچه سريعتر ايمن‌سازي يا جابجايي اين روستاها نيز صورت پذيرد.
...