نام فایل : طبقه بندي محيط برنامه ريزي سازمان

فرمت : .doc

تعداد صفحه/اسلاید : 20

حجم : 110 کیلوبایت

طبقه بندي محيط برنامه ريزي سازمان
دكتر شهرام گيلاني نيا
مقدمه
جهان امروز را مي توان جهان پرتلاطم تغيير نام نهاد، سازمانهاي گوناگون به خصوص سازمانهاي توليدي براي تامين هدفهاي خود يعني بقا، توسعه و رقابت نياز شديدي به استفاده از الگوهاي علمي داشته و در صورت عدم شناخت، كاربري و انجام تحقيقات پويا از صحنه محو خواهند شد. مي تــوان سيستم را كل نگري، مديريت را هنر و توليد را به عنوان سلاح رقابتي تلقي كرد، اما علـي رغم اهميت رو به تزايد اين مهم، تصميم ســــازان و تصميم گيران حوزه مديريت و عمليات در صنايع كشور توجه كمي نسبت به توسعه دانش توليد، تفاوتهاي محيطي و كاربـرد آن در سيستم هاي مورد تصدي خود مبذول مي دارند و از اين روست كه توان رقابتي خود را از دست داده و به سازمانهاي منفعل تبديل گرديده اند، امروزه براي اداره كارخانه و برنامه ريزي توليد سيستم هاي متنوع توليدي معرفي و به كار گرفته شده اند و در چهارچوب هر يك از اين سيستم ها، روشهايي جهت برنامه ريزي در سطوح مختلف و موضوعهاي متفاوت مورد استفاده قرار مي گيرد. در اين بين يكي از عواملي كه تاثير بسزايي در موفقيت سازمان بازي مي كند انتخاب روش برنامه ريزي صحيح و متنــاسب با خصوصيات محيط برنامه ريزي آن است. ايجاد چنين انطباقي بدون شناخت محيط و تفكيك منطقي آن امكان پذير نخواهد بود.
واقعيت اين است كه انتخاب روش مناسب جهت برنامه ريزي به ابزاري نياز دارد كه بتواند به صورت پويا انطباق مورد نياز را به وجود آورده و مديران سازمانها به خصوص مديران توليد و عمليات را ياري كند، تا ابزارهاي مناسب را براي برنامه ريزي باتوجه به ويژگيهاي محيط برنامه ريزي برگزينند. مقاله حاضر خلاصه اي از رساله دكتري نويسنده است كه در تاريخ 81/8/29 از آن دفاع كرده است.
تعاريف محيط برنامه ريزي
1 - محيط برنامه ريزي سازمان به كليه عواملي اطلاق مي شود كه بر سازمان اثر گذاشته واز آن تاثير مي پذيرند.
2 - محيط شامل تمام عوامل خارج از مرز سازمان است كه ممكن است بالقوه بر سازمان اثرگذار باشند (نجف بيگي 1380).
3 - محيط برنامه ريزي سازمان به تعامل ابعاد دروني سازمان با يكديگر و با عوامل خارج از سازمان اطلاق مي گردد.
محيط كار و عمومي:
بنابرعقيده صاحبنظران مديريت، محيط را مي توان به محيط كار و محيط عمومي تقسيم كرد. محيط كار به محيطي گفته مي شود كه سازمان به طور مستقيم با عوامل اساسي آن در ارتباط است و از آن تاثير مي پذيرد، مانند بازار، رقبا، بخش تهيه مواد اوليه، منابع انساني،
سهامداران و اتحاديه هاي كارگري، محيط عمومي به عواملي تاكيد دارد كه به طور غير مستقيم بر سازمان و عملكردهاي آن تاثير مي گذارد، مانند عوامل فرهنگي، ا اجتماعي، سياسي، اقتصادي و فناوري.
مكتب اقتضايي و نگرش آن نسبت به محيط برنامـه ريزي :
نظريه اقتضايي براين مبنا استوار است كه رابطه يك سازمان با سازمانهاي ديگر و انتخاب روشهاي برنامه ريزي آن مي بايست باتوجه به مجموعه عوامـل متشكله محيط برنامه ريزي صورت پذيرد. طبق اين نگرش، نظريه پردازان و مديران بايــد در فرآيند تصميم گيري و برنامه ريزي انعطاف و ابتكار بيشتري از خود نشان دهند. بنابراين، تئوري اقتضايي اصول نظريات كلاسيك ها و كليه مكاتبــــي كه عقايدي شبيه آنان را دارند رد مي كند، زيرا سازمانها و شرايط محيطي آنها نيز به تبعيت از تغييرات محيطي، متفاوت خواهد بود. «هوج» عوامل تشكيل دهنده محيط سازمانها را به سه دسته تقسيم مي كند كه عبارتند از:
محيط كلان كه شامل فرهنگ، رقبا، اقتصاد،
سياست و فناوري است؛
محيط واسطه اي؛
محيط خرد كه عوامل دروني سازمان را مدنظر قرار مي دهد.
نكته مهم و قابل بررسي در تقسيم بندي فوق توسط «هوج» در اين است كه اكثر سازمانهاي كشور ما در محيط خرد و كوچك و حداكثر در محيط مياني در جهان فعاليت دارند و تعداد سازمانهاي توليدي ما كه با محيط كلان جهاني ارتباط برقرار باشند، بسيار محدود است.
پژوهش خانم وود وارد:
اين پژوهش اولين تحقيق منظم و جامع درباره فناوري به عنوان يك عامل محيطي و رابطه آن با ساختار سازماني است، كه در اواسط دهه 1960 انجام شد. نتيجه حاصل از تحقيق وي نه تنها توجه به عوامل محيطي را در مطالعات آكادميك افزايش داد بلكه نشان داد كه:
الف - بين طبقه بنديهاي تكنولوژيك و ساختار سازماني همبستگي وجود دارد؛
ب - اثربخشي سازماني به تناسب صحيح بين فناوري و ساختار سازماني وابسته است.
نظريات «برنز» و «استاكر»:
سازمانها از نظر محيط برنامه ريزي توسط «برنز» و «استاكر» در دو طيف مكانيكي و پويا قرار داده شده اند، در واقع از نظر آنان درجه تغييرپذيري سازمانها ممكن است از حالت مكانيكي يا ماشيني افزايش يابد و به حد سازمانهاي پويا برسد، سازمانهاي مكانيكي آنهايي هستند كه محيط خارج سازمان بر آنها تاثير چشمگيري نخواهد داشت، مانند صنعت كانتينرسازي كه محيطي تقريباً ثابت دارد. اما هرقدر سازماني از حالت مكانيكي به سمت ارگانيكي حركت كند، اثر محيط بر آن بيشتر خواهد شد. از نظر محقق در چنين محيطي استفاده از روشهاي برنامه ريزي مواد و قطعات مي بايست انعطاف پذيري بيشتري داشته باشند تا بتوانند همگام با تغييرات محيطي واكنش نشان داده و فرآيندهاي سازمان را در زمينه تامين به موقع نياز واحدهاي توليدي و در نهايت مشتريان تعديل كنند.
...