نام فایل : وصیتنامه

فرمت : .doc

تعداد صفحه/اسلاید : 4

حجم : 80 کیلوبایت

وصیتنامه
From
دانشنامه تخصصی حقوقی
پرش به:
Jump to navigation
,
search
وصيتنامه طبق
قانون امور حسبى
سه نوع مى‌باشد: 1- وصيتنامه رسمى 2- وصيتنامه خودنوشت 3-وصيتنامه سرى وصيتنامه خودنوشت، وصيتى است که وصيت کننده به خط خود مى‌نويسد و بدين اعتبار وصيتنامه مزبور را خودنوشت ناميده‌اند. به دستور ماده 287 قانون امور حسبى (وصيتنامه) خودنوشت در صورتى معتبر است که تمام آن به خط وصيت کننده نوشته شده و داراى تاريخ روز، ماه و سال به خط وصيت کننده بوده و به امضاى او رسيده باشد. فرقى نمى‌کند که خط وصيتنامه فارسى باشد يا لاتينى يا خط ژاپنى يا چينى و امثال آن و به هر زبانى که باشد، امضاى وصيت کننده در وصيتنامه ممکن است قبل از تاريخ يا بعد از تاريخ نوشته شود.
وصيت نامه رسمى تربيت تنظيم و اعتبار آن به طورى است که براى اسناد تنظيم شده در دفاتر اسناد رسمى مقرر شده است مى‌باشد و از نظر رسميت و اعتبار آن از 2 نوع ديگر بالاتر و بهتر مى‌باشد و اگر کسى وصيت خود را به طور رسمى تنظيم نمايد ديگر هيچ خدشه‌اى به آن وارد نمى‌باشد و هيچ کدام از ورثه بعد از فوت وصيت کننده نمى‌تواند ايرادى به آن وارد نمايد.
وصيتنامه سرى ممکن است به خط وصيت کننده و يا به خط ديگرى باشد ولى در هر صورت بايد به امضاى وصيت کننده برسد و به ترتيبى که براى امانت اسناد در قانون ثبت اسناد مقرر گرديده در اداره ثبت
اقامتگاه
وصيت کننده يا محل ديگرى که در آئين نامه وزارت دادگسترى تعيين مى‌گردد، امانت گذارده مى‌شود. طبق
قانون امور حسبى
کسى که سواد نداشته باشد نمى‌تواند به طور سرى وصيت نمايد. بنابراين وصيت کردن يک اثرى است که از نظر دين مبين اسلام بسيار زياد توصيه شده است و هر فرد مسلمان بايد قبل از مرگ خود وصيتنامه داشته باشد تا ورثه آن بعد از فوت وى بتوانند اموال او را در مسيرى که خود معين کرده استفاده نمايند و از
معصومين
روايت است که نوشتن وصيتنامه باعث افزايش طول عمر مى‌گردد.
انواع وصيتنامه
وصيتنامه طبق قانون امور حسبي سه نوع مي باشد: 1- وصيتنامه رسمي 2- وصيتنامه خودنوشت 3-وصيتنامه سري
    وصيتنامه خودنوشت، وصيتي است که وصيت کننده به خط خود مي نويسد و بدين اعتبار وصيتنامه مزبور را خودنوشت ناميده اند. به دستور ماده 287 قانون امور حسبي (وصيتنامه) خودنوشت در صورتي معتبر است که تمام آن به خط وصيت کننده نوشته شده و داراي تاريخ روز، ماه و سال به خط وصيت کننده بوده و به امضاي او رسيده باشد. فرقي نمي کند که خط وصيتنامه فارسي باشد يا لاتيني يا خط ژاپني يا چيني و امثال آن و به هر زباني که باشد، امضاي وصيت کننده در وصيتنامه ممکن است قبل از تاريخ يا بعد از تاريخ نوشته شود.
    وصيت نامه رسمي تربيت تنظيم و اعتبار آن به طوري است که براي اسناد تنظيم شده در دفاتر اسناد رسمي مقرر شده است مي باشد و از نظر رسميت و اعتبار آن از 2 نوع ديگر بالاتر و بهتر مي باشد و اگر کسي وصيت خود را به طور رسمي تنظيم نمايد ديگر هيچ خدشه اي به آن وارد نمي باشد و هيچ کدام از ورثه بعد از فوت وصيت کننده نمي تواند ايرادي به آن وارد نمايد.
    وصيتنامه سري ممکن است به خط وصيت کننده و يا به خط ديگري باشد ولي در هر صورت بايد به امضاي وصيت کننده برسد و به ترتيبي که براي امانت اسناد در قانون ثبت اسناد مقرر گرديده در اداره ثبت اقامتگاه وصيت کننده يا محل ديگري که در آئين نامه وزارت دادگستري تعيين مي گردد، امانت گذارده مي شود. طبق قانون امور حسبي کسي که سواد نداشته باشد نمي تواند به طور سري وصيت نمايد. بنابراين وصيت کردن يک اثري است که از نظر دين مبين اسلام بسيار زياد توصيه شده است و هر فرد مسلمان بايد قبل از مرگ خود وصيتنامه داشته باشد تا ورثه آن بعد از فوت وي بتوانند اموال او را در مسيري که خود معين کرده استفاده نمايند و از معصومين روايت است که نوشتن وصيتنامه باعث افزايش طول عمر مي گردد.
چه بسا شنيده ايم فرياد پدر و يا مادر خشمگيني كه فرزند سركش خود را خطاب مي كند:… «تو را از ارث محروم مي كنم»، «وصيت مي كنم كه پس ازمن چيزي به تو نرسد و هرچه دارم نصيب فلان و فلان گردد» و اين جا است كه اهميت وصيت به عنوان يكي از مسائل مهم حقوقي آشكار مي گردد و در اين گزارش برآن نيستيم كه ابعاد گوناگون فقهي و قانوني اين مسأله مهم حقوق مدني را بررسي كنيم زيرا كه وسعت دامنه اين مبحث به اندازه اي است كه ورود در زواياي عديده فقهي و قانوني آن، براي مؤلفان و محققان، رساله تحقيقي مفصلي را مي طلبد كه آن نيز تنها مي تواند مورد استفاده حقوقدانان قرارگيرد. ما برآنيم كه در اين گزارش پاسخگوي برخي پرسش هاي اشخاصي باشيم كه باعلم حقوق آشنايي ندارند . شاپور منوچهري وكيل دادگستري در گفت وگويي در مورد وصيت اظهار داشت: قانون مدني در مقام تعريف كلي وصيت برنيامده بلكه وصيت را به وصيت عهدي و تمليكي تقسيم نموده و هريك را جداگانه مورد تعريف قرارداده است. وصيت تمليكي اين است كه شخصي وصيت كند كه پس از فوت او عين و يا منفعت بخشي از مال و دارايي اش را اعم از منقول و ياغيرمنقول، به شخص يا اشخاص ديگر اعم از ورثه و غيره تمكيك كند. وصيت عهدي نيز آن است كه شخص، فرد يا افرادي را به عنوان وصي، مأمور مي كند كه پس از فوت وي، عمل و يا اعمالي را انجام دهند مثلاً براي وي مراسم حج انجام دهند و يا منافع بخشي از اموال وي را براي مستمندان هزينه كنند و يا ديون وي را پرداخت نمايند، يا جسد وي را در فلان مكان دفن نمايند و امثال اينها. البته وصيت كننده (موصي) هر زمان كه بخواهد مي تواند از وصيت خود رجوع كند و يا در مفاد وصيت خود تغييراتي ايجاد و يا وصيت جديدي بنمايد. اما آنچه كه حايز اهميت است اين است كه پس از فوت موصي، آخرين اراده وي و يا به عبارت ساده تر آخرين وصيت وي ملاك عمل قرارخواهدگرفت. ضمناً در قانون مدني چه در مورد وصيت كننده (موصي) و چه كسي كه وصيت به نفع او شده است (موصي له) و مورد وصيت (موصي به) و شخصي كه براي انجام امر و يا اموري مأمور شده است(وصي) شرايط و مقررات ويژه اي حاكميت دارد كه مي تواند مورد بحث و گفت وگو قرارگيرد. اينها كه گفته شد نوعي تعاريف قانوني بود حال آنكه مردم مي خواهند بدانند چگونه وصيت كنند و وصيت آنان واجد چه شرايط و مشخصاتي باشد كه قانوني باشد و مورد عمل و اجرا قرارگيرد اين حقوقدان گفت: اتفاقاً آشنايي با همين مفاهيم و تعاريف است كه ما را به نتيجه صحيح مي رساند، البته ما در اينجا به برخي مسائل فني خاص نمي پردازيم و اساساً اطلاع مردم در اين خصوص كه «آيا وصيت عقد است و يا ايقاع؟» و امثال آن، دردي از آنان دوا نمي كند اما چنانچه مردم آگاه نباشند كه ماهيت وصيت ذاتاً مجاني و رايگان است و در وصيت قصد بخشش شرط است و يا اطلاع نداشته باشند كه وصيت كننده در زمان انشاي وصيت بايستي جايزالتصرف بوده و از اهليت قانوني برخوردار باشد و يا وصيت در چه مواردي باطل ويا غيرنافذ است و به همين ترتيب از بسياري نكات مهم ديگري كه در قانون مدني مورد تأكيد ويژه قرارگرفته است بي اطلاع باشند، مسلماً در انشاي وصيت مواجه با اشكال خواهند گرديد، اما چنانچه منظور نظر شما اين باشد كه تشريفات و ترتيبات قانوني و شيوه نگارش و تنظيم وصيت و به طور كلي مقررات شكلي وصيت را بيان كنيم، خود بحث ديگري خواهد بود و در اين رابطه لازم به گفتن است كه: در شرع و در كتب فقهي هيچگونه تشريفات ويژه اي براي وصيت در نظر گرفته نشده است و به همين لحاظ مقررات قانوني مدني نيز كه مبتني بر نظرات مشهور در فقه اماميه است، تشريفات تنظيم وصيتنامه را مسكوت گذارده است، اما مقتضيات جوامع شهري كنوني، ايجاب مي كنند كه تشريفات و ترتيبات قانوني خاصي براي تنظيم وصيتنامه وضع گردد و اين بود كه در سال ۱۳۱۹ قانون امور حسبي عمدتاً با اقتباس از قانون مدني فرانسه وضع گرديد كه به موجب اين قانون دو نوع وصيت مورد پيش بيني قرار گرفته است، يكي وصيت در موارد عادي و ديگري وصيت در موارد فوق العاده نظير زمان بروز جنگ و يا حدوث بلاياي طبيعي و غيره و به استناد ماده ۲۷۶ اين قانون وصيت در موارد عادي اعم از آنكه عهدي باشد و يا تمليكي و يا راجع به اموال منقول باشد و يا غير منقول از جهت تشريفات تنظيم آن به سه نوع تقسيم مي گردد؛ ۱ـ رسمي، ۲ـ خودنوشت، ۳ـ سري
وصيتنامه رسمي كه در دفاتر اسناد رسمي و طبق همان تشريفاتي كه در قانون نيست، براي ثبت اسناد مقررات به ثبت مي رسد و داراي همان اعتبار اسناد رسمي است و به همين لحاظ از جهات عديده مطمئن تر از ساير انواع وصيت است، اما به جهت تشريفات ويژه ثبتي و هزينه هاي ثبتي آن و اينكه ممكن است موصي بيمار باشد و قادر به حضور در دفترخانه اسناد رسمي نباشد، چندان مورد استفاده مردم قرار نمي گيرد، وصيتنامه خودنوشت به موجب اين قانون در صورتي داراي اعتبار است كه تمام آن به خط موصي (وصيت كننده) نوشته شده و داراي تاريخ روز و ماه و سال به خط موصي بوده و به امضاي وي رسيده باشد. اما وصيتنامه سري لازم نيست كه حتماً به خط موصي باشد، زيرا ممكن است وي پير و يا ناتوان بوده و لرزش دست وي مانع نوشتن باشد و در اين صورت مي تواند از يكي از دوستان مورد اعتماد خود براي نوشتن اين وصيتنامه استفاده كند، ولي در هر صورت اين وصيتنامه بايستي به امضاي موصي برسد و ضمناً طبق تشريفاتي كه در قانون براي امانت گذاردن اسناد، مقرر گرديده است در اداره ثبت اقامتگاه موصي و يا مرجع ديگري كه قانون معين مي نمايد، به امانت گذارده شود و علاوه بر آن شرط تنظيم وصيتنامه سري باسواد بودن موصي است كه البته اين شرط بدون تصريح در قانون براي تنظيم وصيتنامه خودنوشت نيز حاكم است. در بين اين سه نوع وصيتنامه، تنظيم وصيتنامه خودنوشت رواج بيشتري دارد، زيرا اين شكل از اشكال تنظيم وصيتنامه، نياز به هيچ نوع تشريفات ويژه اي ندارد، اما ايراد و اشكال اين نوع وصيتنامه در اين است كه شخصي كه فاقد سواد نوشتن باشد، قادر به تنظيم وصيتنامه خودنوشت نخواهد بود و ضمناً هر يك از ورثه پس از فوت موصي كه به اين وصيتنامه دسترسي پيدا كنند، مي توانند با توجه به منافع خود آن را از بين ببرند، مگر آنكه موصي آن را به شخصي مطمئن سپرده باشد. نكته مهم ديگري كه در خصوص وصيتنامه خودنوشت مي توان گفت، اين است كه اين نوع وصيتنامه را به هر صورتي كه ممكن باشد، تنظيم نمود، مثلاً ممكن است متن وصيت را در دفترچه بغلي خود و يا روي ديوار و يا ضمن نامه و غيره با هر لفظي كه دلالت بر وصيت كند، بنويسد و فقط شرط قانوني آن اين است كه داراي تاريخ روز و ماه و سال بوده و به خط موصي نوشته شده و داراي امضاي وي باشد. آيا اين وصيت كه به قول شما ممكن است روي يك تكه كاغذ يا دفترچه بغلي و يا حتي روي ديوار نوشته شده باشد، براي موصي له (كسي كه وصيت به نفع او شده است) چگونه محقق مي شود و اعتبار آن چگونه تشخيص داده مي شود؟ اينكه گفتيم وصيتنامه خودنوشت كه طبق مقررات قانون امور حسبي تنظيم شده باشد، داراي اعتبار است، از جهت رعايت تشريفات مقرر مربوطه به تنظيم آن است. اما درمورد تحقق مفاد وصيت صرفنظر از تشريفاتي كه درقانون امورحسبي موردنظر قرارگرفته است، نكته حائزاهميت اين است كه درجامعه ما خلاف جوامعي نظير جامعه فرانسه، چنانچه ورثه موصي مفاد وصيتنامه را حتي درصورتي كه تشريفات قانوني مقرر درموردتنظيم آن رعايت نشده باشد، موردتأييد و تنفيذ قراردهند، آن وصيتنامه نافذ خواهدبود و موردعمل و اجرا قرارخواهدگرفت و مراجع قانوني به جهت عدم رعايت اين تشريفات با آن مخالفتي نخواهندنمود و نكته ديگر آنكه چنانچه وصيتنامه خودنوشت موردقبول ورثه يا برخي از آنان نباشد، شخص و يا اشخاص ذينفع كه وصيت به نفع آنان شده است و يا وصي و يا برخي از وراث جهت تحقق قصد و نيت موصي مي توانند دعوي تنفيذ وصيتنامه به طرفيت وراث و يا ساير وراث، در دادگاه صالحه مطرح نمايند و حال چنانچه مثلاً اين وصيتنامه روي ديوار اتاق نوشته شده باشد، همان اشخاص مي توانند پس از فوت با تقديم درخواست تأمين دليل، آن را تأمين نمايند تا سپس ساير تشريفات قانوني درمورد آن به انجام برسد. منوچهري به اين سؤال كه: «آيا مي شود به موجب وصيت كسي را از ارث محروم كرد» اينگونه پاسخ گفت: به استناد ماده ۷۳۸ قانون مدني «اگر كسي به موجب وصيت يك و يا چندنفر از ورثه خود را از ارث محروم كند وصيت مزبور نافذنيست.» از ظاهر اين ماده و استفاده از عبارت عدم نفوذ به جاي بطلان شايد چنين استنباط كرد كه چنانچه مثلاً وارثي كه از ارث محروم گرديده است وصيت را اجازه كند، وصيت مذكور تنفيذ مي گردد. اما اكثر مؤلفان حقوق مدني نظير جناب آقاي دكتر ناصر كاتوزيان كه رساله شيوا و محققانه دكتري خود را درخصوص مبحث ارث به رشته تحرير درآورده است با استدلال كافي نظريه عدم نفوذ را ردنموده و وصيت به حرمان وارث را باطل و غيرمشروع دانسته اند و به هرحال چنين وصيتي باطل بوده و قابل ترتيب اثر نخواهدبود.
...