نام فایل : نظريه و روال كار در رويكردهاي پيام رساني

فرمت : .doc

تعداد صفحه/اسلاید : 5

حجم : 34 کیلوبایت

درمان از طريق بن بست دو سويه
درمانگران پيام رساني/ تعامل نگر(كه تاريگيها درمانگران راهبردي ناميده مي شوند) معتقدند كه چون درمانگر يك ناظر بيروني است، كسي است كه مي تواند تجربه هايي را در اختيار خانواده قرار دهد، و لذا به اعضا امكان مي دهد تا قواعد و فراقاعده هاي مربوط به روابط خويش با يكديگر و دنياي بيروني را تغيير دهند. زوجين بايد ياد بگيرند كه چگونه هر كدام يك تعامل را نقطه گذاري مي كنند(يعني، ياد بگيرند كه همه در آن نقش دارند) و اينكه چگونه غالبا در نتيجه همين ادراكها تعارض پيش مي آيد. خانواده بايد الگوهاي پيام رساني(گزارشي و دستوري) خويش و به ويژه بافتي را كه پيام رساني، در آن صورت مي گيرد، بررسي كنند. به طور اختصاصي تر، بايد راه حلهاي نادرست خانواده براي گرفتاريهاي روزمره بررسي شوند تا معلوم گردد كه خانواده كدام يك از كارهاي زير را مي كند:
1) وقتي لازم است كاري بكند، مشكل را ناديده مي گيرد.
2) واكنش افراطي نشان مي دهد و عملي بيشتر از حد لازم انجام مي دهد يا انتظارات غير واقع بينانه اي از اعمال خود دارد، يا
3) در سطحي نادرست عمل مي كند(مثلا، ب زودي نشان خواهيم داد«مركز درمان كوتاه مدت
MRI
» براي حل مشكل از يك روش درماني محدود و كاملا متمركز استفاده
مي كند.
با اينكه راهبردنگرها به مشكل فعلي توجه دارند و به خانواده كمك مي كنند تا اهداف روشن و دقيقي بپرورانند، اغلب مي كوشند با ارايه رهنمودهاي صريح يا تلويحي به خانواده اي كه ظاهرا از مواجهه با عقل سليم مي پرهيزند، در آن خانواده تغيير به وجود آورند(به مثالهاي زير نگاه كنيد). هدف از اين رويكردهاي تناقضي غالبا عبارت است از حمله به الگوهاي جا افتاده تعامل خانوادگي از طريق روشهاي غيرمستقيم و قوي. چون تغيير مرتبه دوم هدف مورد نظر است، درمانگر مي كوشد بر مقاومت خانواده در برابر تغيير الگوهاي تعاملي اي كه رفتار مشكل زا را حفظ مي كنند، غلبه نمايد.
يكي از نتايج مستقيم پژوهش
MRI
درباره بن بست دو سويه آسيب شناختي، ارائه مفهوم درمان از طريق بن بست دوسويه بوده است؛ اين واژه اصطلاحي كلي است كه براي تغيير الگوهاي مستحكم خانواده مجموعه اي از فنون تناقضي را در بر مي گيرد. تناقض را مي توان اين طور توصيف كرد:«تضادي كه به دنبال قياس درست از مقدمه هاي همسان مي آيد»(واتزلاويك، بيوين، و جكسون، 1967، ص 188). همان طور كه نشان داديم، در يك موقعيت بن بست دو سويه بيماري زا، گيرنده پيام در وضعيتي قرار دارد كه هيچ راه گريزي براي آن متصور نيست. وقتي بيمار از درمانگر دستور مي گيرد كه بر خلاف انتظارش، خود را عوض نكند(براي مثال، به فرد افسرده گفته مي شود كه عجله چنداني براي رفع افسردگي نداشته باشد)، درست مثل اين است كه فرد در موقعيت بن بست دو سويه افتاده است، موقعيتي كه كسي از آن برنده بيرون نخواهد آمد. لذا، فرد در يك دام گرفتار مي شود: اگر از رهنمود«كاري نكن» سرپيچي شود و بيمار سعي كند افسردگي خود را كاهش دهد، تغيير درماني مورد نظر به دست آمده است. اگر فرد اطلاعت كند و در جهت تغيير نكوشد، قبول كرده كه روي نشانه ها اختيار دارد. طبق تعريف از آنجايي كه نشانه ها در اختيار فرد قرار ندارد، حالا ديگر نمي تواند ادعا كند كه بدون اراده رفتار كرده است.
واتزلاويك، بيوين، و جكسون(1967) از لحاظ فني، ساختار درمان از طريق بن بست دوسويه را به صورت زير ترسيم مي كند:
1- تصور بر اين است كه يك رابطه عميق(در اين مورد، يك موقعيت درماني) وجود دارد كه براي مراجع از ارزش حياتي بالايي برخوردار است و شديدا مقبول اوست.
2- در اين بافت، دستوري داده مي شود و ساخت آن چنان است كه:
الف) رفتاري را كه مراجع انتظار تغيير آن را دارد، تقويت مي كند؛
ب) به طور تلويجي اشاره مي كند كه اين تقويت وسيله تغيير مورد نظر است؛ و
ج) در نتيجه، به تناقض مي انجامد، زيرا به مراجع گفته شده از طريق عوض نشدن تغيير كند. او از لحاظ اختلالي كه دارد در وضعيت غير قابل دفاعي قرار مي گيرد. اگر اطاعت كند، ديگر نمي تواند«براي تغيير آن» كاري كند. او خودش«چنين» كرده است، و اين موضوع، همان طوري كه سعي كرده ايم نشان دهيم، بروز[غيرارادي]«چنين» كاري را غيرممكن مي سازد و البته هدف درمان نيز همين است. اگر او از دستور سرپيچي كند، به ناچاز بايد رفتار بيمارگون خود را كنار بگذارد، و در اينجا هم البته هدف درمان همين بوده است. اگر در يك بن بست دو سويه بيمارگون، بيمار«خواه كاري انجام دهد يا ندهد مورد سرزنش قرار مي گيرد»، در يك بن بست دو سويه درماني«چه اين كار را انجام بدهد يا ندهد، تغيير مي كند».
3- بيمار نمي تواند از اين موقعيت اجتناب يا از طريق تفسير، آن تناقض را حل كند. بنابراين، ولو اينكه اين دستور از نظر منطقي نامعقول باشد، به لحاظ عملي واقعيت دارد: بيمار نمي تواند نسبت بدان واكنشي نشان ندهد، و در عين حال، نمي تواند به شيوه مرسوم و بيمارگون خود واكنش نمايد.
در شكلي از درمان به روش بن بست دوسويه كه تجويز نشانه
.
Prescribing the symptom
ناميده مي شود، راهبردنگرها مي كوشند از طريق ترغيب يا حتي آموزش ابراز علايم به درمانجو، دست كم در حال حاضر يك نظام مهار گسيخته(پسخوراند مثبت) ايجاد كنند. به خانواده ياد داده مي شود به كار خود ادامه دهد يا در آن افراط كند(براي مثال، مادر و دختري را كه دايما با يكديگر دعوا مي كنند، مي توان ترغيب كرد كه به طور منظم، يعني هر شب بعد از شام با هم دعوا كنند). چون خانواده از روي استيصال به درمانگر(يعني، فردي كه ظاهرا واجد شرايط است) مراجعه كرده و نيز اطاعت از رهنمود او مبني بر تغيير نكردن كار ساده اي است و رفتار بيمارگون مزبور(دعوا كردن) به هر حال رخ مي دهد، خانواده از دستورالعمل اطاعت مي كند.
درمانگري كه از او تقاضاي كمك كرده اند، ظاهرا از آنها مي خواهد كه اصلا تغيير نكنند! با وجود اين، چنين تكليفي، مقاومت ناشي از ترس اعضاي خانواده را در برابر كوششهاي درمانگر براي واداشتن آنها به تغيير زايل مي كند، زيرا اين عمل باعث
مي گردد كه مقابلعه به مثل(مقاومت) آنها فايده اي نداشته باشد. در همان حال، درمانگر دارد كاركرد يا اداف يك نشانه را به چالش مي طلبد و اظهار مي دارد كه خانواده نياز دارد به اين صورت رفتار كند، زيرا اين نشانه ها باعث حفظ تعادل خانواده مي شوند. در مثال ما، مادر و دختري كه با تكليف متناقض بگومگو كردن طبق يك روال منظم رو به رو بودند و در نتيجه، مي بايست موقعيتهاي كنترل ناپذير قبلي را به صورت ارادي مهار كنند، در مقابل اين رهنمود مقاومت نشان دادند و به گونه متفاوتي به تعامل پرداختند. شايد قواعد ناگفته اي كه اين دو قبلا براساس آنها عمل مي كردند، پيش روي آنها آشكارتر شده باشد. همچنين اين نكته معلوم مي گردد كه مشاجرات قبلي آنها همين طوري«شروع» نمي شود، و آنها مي توانند آن را به صورت ارادي كنترل كنند.
...