نام فایل : باغ سعدآباد
فرمت : .doc
تعداد صفحه/اسلاید : 5
حجم : 57 کیلوبایت
موقعيت باغ سعدآباد
باغ سعدآباد به وسعت حدود يكصد هكتار در پهنهاي پرطراوت از كوهپايههاي توچال و دره سرسبز دربند، بخش دلانگيز و زيبايي از شمال شهر تهران را شكل ميبخشد. سعدآباد كه در دامنههاي جنوبي البرز قرار گرفته از سمت شرق با گلابدره، از سمت مغرب با ولنجك و از جنوب با تجريش همسايگي دارد.
درحال حاضر امكان دسترسي به باغ سعدآباد از چندين محل از جمله ميدان دربند، خيابان زعفرانيه و خيابان سعدآباد امكانپذير است كه درب ورودي زعفرانيه به بازديدكنندگان اختصاص دارد.
تاريخچه باغ سعدآباد
باغ سعدآباد نمونهاي از باغ درههاي ايراني است كه ساختار طبيعي بستر آن از عوامل مهم شكلگيري به حساب ميآيد. در سال 1299 خورشيدي، پهلوي اول ابتدا هشت هزار متر از اراضي سعدآباد در محدوده كنار رودخانه دربند كه در حال حاضر درآن عمارت بجاي مانده از مادرشاه سابق واقع گرديده را تملك كرد. پس از آن تپه علي خان والي كه امروز كاخ احمدشاهي بر روي آن واقع است را نيز به محدوده پيشين افزود و سپس كاخ سبز (شهوند) را در سال 1301 خورشيدي در آنجا بنا نمود. سعدآباد بعد از آن با الحاق محلههايي چون شاه محله، ترش محله، باغ محله، جعفرآباد و قاسمآباد وسعتي تازه يافت و به محل اقامتگاه تابستاني پهلوي اول اختصاص يافت و در طول ساليان، كاخها وكوشكهايي درآن احداث گرديد. درآن زمان رودخانه دربند به طور اختصاصي در اختيار باغ قرار گرفت، اما بعدها حق استفاده از دوازده ساعت از آب رودخانه به مردم داده شد و از آنجاييكه آب رودخانه براي آبياري كل باغ سعدآباد كه گسترش نيز يافته بود كافي نبود، قناتهاي قديمي و جديد مورد استفاده قرار گرفتند. تا پيش از تملك اراضي توسط پهلوي اول، بناها و كوشكهايي متعلق به مالكين باغها و اراضي سعدآباد در دوره قاجار وجود داشته كه ازآن جمله ميتوان به كوشك احمدشاهي ، بناي اينانلو و درشكهخانه اشاره نمود كه هنوز نيز موجودند.
>
معرفي باغ سعدآباد
باغ سعدآباد با تأثير از شيب و توپوگرافي شديد منطقه، ساختار خاص خود را دارد. بالاترين سطح باغ، تپهعليخان است كه در گذشته كه درختان اندازه امروزي را نداشتند از بيرون باغ قابل رويت بوده است. اختلاف سطح حاصل از توپوگرافي باغ با ايجاد تراس و سنگ چيني و كاشت گياهان پوششي مهار گشته است. جهتگيري و قرارگيري كاخهاي موجود در مجموعه از توپوگرافي زمين پيروي ميكند. ساختار طبيعي منطقه و ويژگيهاي شكل و توپوگرافي زمين سبب پديدآمدن چشماندازهاي زيبايي رو به شمال و دامنه كوه گرديده است. وجود درختان كهنسال و قديمي چنار از مهمترين ويژگيهاي اين باغ محسوب ميشوند. سعدآباد به پيروي از شكل و موقعيت زمين و مسيرهاي حركتي نظم يافته است. اين مساله تنوع بصري را در طول مسيرها افزايش ميدهد. مسيرهاي حركتي با كاشت رديفي درختان چنار در دو سو به خوبي تعريف شدهاند. از سوي ديگر به دليل محصوريت فضا توسط درختـان بلند قامت به ويژه چنارها، ديد و منظر در مسيرها بيشتر بسته طراحي شده است، اما در پيرامون كاخها، ديد بازتر نيز مورد توجه واقع شده است. در عين حال در نقاط بالايي، ديدي بسيار مطلوب به سوي كوههاي توچال و نيز به سوي شهر وجود دارد. نمونه بارز دراين مورد كاخ شهوند (سبز) است كه بهدليل حضور درختان كهنسال و بلند قامت و بسيار متراكم درطول مسير، اين كاخ مشاهده نميشود و با نزديك شدن به آن، ديد نيز گستردهتر ميگردد. چشمانداز كاخ از سوي جنوب، شهر بزرگ تهران است و چون كاخ بر تپهاي بلند قرار گرفته، منظره بديعي را پيش چشم بيننده ميگستراند. از سوي شمال نيز به سوي كوههاي مرتفع البرز و در برخي قسمتها به سوي كاخ احمد شاهي ديدهايي وجود دارد. محوطه اطراف كاخ سفيد نيز به كمك ويژگيهاي طبيعي، داراي چشماندازي باز و گسترده با پوشش سبز چمن و درختان زينتي نادر و بلند قامت همراه با آب نماها وفوارههاي بلند است كه بسيار زيبا جلوه ميكند.
از زمان پهلوي اول پيرامون كاخ با ديوار محصور گرديد و بدين ترتيب محوطه باغ از بافت اطراف مجزا گشت. درآن زمان ، هشت ورودي اصلي به منظور دسترسي به نقاط مختلف در باغ وجود داشت. خيابانهاي اصلي باغ شكلي نامنظم و منحني دارند و تحت تاثير شكل زمين سراسر باغ را تحت پوشش قرار ميدهند. درحال حاضر سه ورودي اصلي فعال هستند كه از اين ميان ورودي زعفرانيه براي بازديدكنندگان در نظر گرفته شده است.
شكل باغ سعدآباد نامنظم و به گونهاي طبيعي است و در ميان بافت شهري جاي گرفته است. تقسيمبنديهاي داخل باغ نيز به تبعيت از ويژگيهاي طبيعي و توپوگرافي صورت پذيرفته است. اين امر سبب ميشود كه باغ سعدآباد كه يك باغدره دانسته ميشود بيشتر الگويي آزاد داشته باشد، اما درعين حال چند نقطه آن نيز شكل باغ رسمي ايراني را تداعي كند.
در باغ سعدآباد به جز رودخانه دربند كه از شمال به باغ وارد ميشود و از گذشته نيز در محدوده باغ وجود داشته و به عنوان يكي از منابع تأمين آب مورد نياز فضاي سبز مطرح بوده، 12 قنات در دوره پهلوي دوم احداث گرديد كه در حال حاضر بسياري از آنها غيرفعال و يا نيمه فعالاند.
آب در باغ در استخرهاي بزرگ در مقابل برخي كاخها حضور دارد كه سطح وسيع آب و وجود فوارهها مطبوعيت فضايي را دو چندان ميكند. درعين حال آب در سراسر باغ به شكلي طبيعي به منظور آبياري جاري است و در برخي نقاط همچون محوطه مقابل كاخ سبز نظم آب به شكل كاملاً هندسي ديده ميشود.
درباغ سعدآباد، پوشش هاي متنوع گياهي با تركيبهاي گوناگون وجود دارند: پوشش گياهي انبوه و جنگلي در ضلع شمالي باغ تا رودخانه، انواع باغهاي ميوه پراكنده در سطح كل باغ، درختان سايهانداز متراكم در سراسر باغ و انواع درختان كمياب وزينتي درميان چمن و در مجاورت كاخهاي اصلي.
گونههاي گياهي غالب باغ شامل چنار، كاج، نارون، اقاقيا، گردو، بادام، ارغوان، ماگنوليا، تبريزي، بيد مجنون، توري ، سيب گل و نوئل ميگردد. بسياري از گونههاي گياهي نادر و غير بومي هستند كه از خارج كشور به ايران آورده شدهاند و يا از سوي سران ساير كشورها اهدا گشتهاند. نظم گياهي باغ سعدآباد از نظام هندسي خاصي پيروي نميكند و بيشتر تابع شكل و شيب زمين و مسيرهاي آب است و در عين حال تاثير باغسازي اروپايي نيز در آن نمايان است. سطح اصلي باغ با چمن پوشانيده شده كه درگذشته در باغ ايراني كمتر مورد استفاده قرار ميگرفته است.
سعدآباد يكي از ذخاير باارزش گياهي و فضاي سبز شهر تهران محسوب ميگردد كه علاوه بر ويژگيهاي تاريخي و فرهنگي، ويژگيهاي طبيعي آن نيز سبب جذب تعداد بيشماري بازديدكننده ميگردند.
باغ سعدآباد به مانند ديگر باغهاي ايراني با ديوارهاي بلند محصور گرديده است. دركل باغ ، زمين آرايي و خيابانها تحت تأثير پستي و بلنديهاي موجود و با احترام به آن شكل گرفتهاند. در اين باغ، به كيفيات ديد و منظر چه در سطح باغ و در مسيرهاي حركتي و چه در داخل بناها به سوي بيرون از اهميت خاصي برخوردار است.
باغ سعدآباد مجموعهاي از كاخها را درميان خود دارد كه به تدريج از اواخر دوره قاجار تا دوره پهلوي دوم ساخته شدهاند. پس از انقلاب، هركاخ به موزهاي تبديل شد و هر سرا و اتاقي با عرضه نفيسترين آثار هنري از صاحب نامان ايران و جهان، برخيل بينندگان مشتاق آغوش باز كرد.
ازجمله قديمي ترين بناهاي سعدآباد،كاخ شهوند كاخ (سبز) است كه در قسمت مرتفع شمال غربي سعدآباد بر روي تپه عليخان قرارگرفته است. ساختمان آن درسال 1301 خورشيدي آغاز و درسال 1307 به پايان رسيد. نماي اصلي از سنگ سبز و ورودي كاخ درقسمت شمال قرار دارد كه از نماي بسيار زيباي كاخ احمد شاهي نيز بهره ميبرد. بناي كاخ از يك زير زمين و كاخ اصلي تشكيل شده كه در زيـرزمين به تراس جنوبي باز ميشود. اين كاخ در طي سالهـاي 53-1350 خورشيدي تعمير و بازسازي گرديد و در اختيار ميهمانان رسمي و خصوصي قرار ميگرفت. اين بنا، الگوي معماري ايراني را كم وبيش داراست و داراي نظم و يكپارچگي بوده و نشانههايي ازمعماري اواخر دوره قاجار و اوايل سلطنت رضا شاه را دارد. محوطه مقابل اين كاخ بيش از هركجاي ديگري در باغ سعدآباد از الگوي باغسازي ايراني پيروي كرده است.
ساخت بناي كاخ سفيد- موزه ملت – در سال 1310 خورشيدي آغاز گرديد و در سال 1315 به پايان رسيد. كاخ سفيد به عنوان بزرگترين كاخ موجود در مجموعه سعدآباد، مشخصه كاخهاي دوره رضاشاهي را داراست. اين كاخ در محدودهاي به مساحت 2164 متر مربع در دو طبقه با يك زيرزمين ساخته شده است و5000 مترمربع زير بنا دارد. نماي بيروني كاخ به سبك معماري كاخهاي سلطنتي اروپايي و معماري داخل آنها به آميزهاي از شيوههاي ايراني و اروپايي ساخته شده است. اين كاخ حجم يكپارچه و سطحي تقريباً مربع شكل را داراست. در فاصله سالهاي 49-1345 خورشيدي، ساختمان كاخ تعمير و بازسازي شده و آذينكاران فرانسوي تزئينات داخل كاخ را تغيير دادند.
ازديگر موزههاي مجموعه سعدآباد ميتوان به موزه هنرهاي زيبا كه در ساختمان وزارت دربار شكل گرفته، موزه نظامي و موزه مردم شناسي (كاخ شمس) اشاره كرد.
موزههاي ديگري نيز در اين مجموعه قرار دارند كه به عرضه اختصاصي آثار برخي هنرمندان ميپردازند در اين مورد ميتوان به موزه بهزاد، موزه آبكار و موزه فرشچيان اشاره كرد كه اختصاص به آثار اين هنرمندان دارد. گنجينه خط و كتابت ميرعماد نيز ازجمله موزههاي مجموعه به شمار ميرود كه يكي از عمارتهاي كوچك و بزرگ قديمي پراكنده در باغ سعدآباد است كه در تبديلي مناسب و با حفظ هويت اصلي بنا به صورت موزه موجود در آمده است. درمجموعه سعدآباد ، موزهها وگنجينههاي ديگري نيز وجود داشته كه برخي، در حال حاضر دراختيار مجموعه سعدآباد قرار ندارند، كه از جمله ميتوان به موزه دفينه، موزه ظروف ، كاخ موزه عبرت وموزه تاريخ طبيعي اشاره كرد.
مبلغ قابل پرداخت 26,500 تومان