نام فایل : عزاداري در شهر يزد

فرمت : .doc

تعداد صفحه/اسلاید : 6

حجم : 87 کیلوبایت

نخل گردانی در یزد

نخل‌گرداني از ويژگي‌هاي منحصربه‌فرد مراسم محرم و عزاداري در يزد محسوب مي‌شود و در بيشتر نقاط استان يزد در روز دهم محرم بعد از بجاآوردن نماز ظهر عاشورا هيات‌هاي مختلف به زير نخل رفته و با صداي ياحسين ياحسين، سه بار نخل را به دور كلك حسينيه مي‌گردانند.
در خصوص پيدايش نخل و وجه تسميه آن تحليل‌ها و تفسيرهاي مختلفي وجود دارد:
1ـ نخل، برگرفته از خيمه مجمع حضرت موسي(ع) با اقتباس از تابوت عهد است. (صندوقي كه خداوند بر مادر موسي (ع) فرستاد تا او را در آن قرار دهد، بعدها اين تابوت به‌دست قوم او افتاد. از آن نگهداري كرده و از آن تبرك مي‌جستند.)
2ـ نخل به قيام حضرت امام حسين(ع) اشاره دارد و مي‌خواهد خاطره خيمه‌هاي حرم آن امام را در كربلا مجسم كند.
3ـ نخل يادآور گهواره دو گوشواره عرش مجيد، يعني حضرت امام حسن(ع) و امام حسين(ع) است.
4ـ چون بدن مطهر و مقدس سالار شهيدان كربلا، حضرت امام حسين را بدون تشييع به خاك سپرده‌اند، شيعيان همه ساله به جبران، اين رسم را تكرار مي‌كنند و حجيم بودن نخل بيانگر عظمت و بزرگواري آن حضرت است. به‌طور كلي بزرگي و سنگيني اين نخل‌ها گاهي چنان است كه چند صدنفر مرد قوي بايد آن را از زمين بردارند و بردوش گيرند و حمل كنند. در روزهاي قبل از عاشورا اعضاي هيات‌ها به تزئين نخل مي‌پردازند. به اين صورت كه يك طرف از بدنه آنرا با آینه‌هايي كوچك و بزرگ آذين مي‌بندند كه نمايانگر نور افشاني پيكر حضرت امام حسين(ع) در آن است. طرف ديگر نخل روكش پارچه سياهي دارد كه شمايلي از درخت سرو به رنگ سبز در وسط قسمت سياه پوش نصب شده است. در سراسر آن سر تيز دشنه‌ها يا شمشير‌هايي فرو رفته كه نمادي است از تيرها و زخم‌هايي كه بر پيكر سرو مانند اما حسين وارد شد.در دو طرف ديگر به‌صورت قرينه، پرده سياهي آويخته مي‌شود كه روي آن شكل شير و بدن بي‌سرِ آغشته به خون نقاشي يا تكه‌دوزي شده است. درحالي‌كه شير بادهان خود بر آن بدن بوسه مي‌زند و يا باقيمانده نوك دشنه‌ها و نيزه‌ها را از بدن مطهر خارج مي‌كند. هنگام نخل گرداني يكي از سادات بر بلنداي نخل قرار مي‌گيرد و با صداي ضربات سنج و ياحسين نخل گردانان را هدايت مي‌كند. گفتني است در بيشتر محله‌هاي شهر يزد (شاه ابوالقاسم، بعثت، خيرآباد و...) نخل‌ها را آذين مي‌بندند و در عصر عاشورا بعضي از آنان را در مسافت طولاني به حركت در مي‌آورند.
حسينيه تاريخي شاه ولي مراسم سنتي ويژه خود را در ماه محرم آغاز مي كند. سال هاست كه مراسم نخل برداري، از ويژگي هاي منحصر به فرد مراسم محرم و عزاداري در يزد محسوب مي شود و در اكثر نقاط استان يزد در روز دهم محرم، بعد از به جا آوردن نماز ظهر عاشورا هيات هاي مختلف به زير نخل رفته و با صداي حسين حسين سه بار نخل را به دور كلك حسينيه مي گردانند
دو نخل قديمي واقع در ميدان امير چخماق و بعثت يزد و دو نخل در محله گرمسيري و شاه ولي شهرستان تفت قرار دارند كه اين 4 نخل در ظهر عاشورا آذين بندي مي شوند
نخل حسينيه شاه ولي شهرستان تفت قديمي ترين نخل شناخته شده استان است كه جزيي از مجموعه شاه ولي شامل مسجد، بقعه، بازار، آب انبار، مدرسه و نخل است. اين مجموعه در فهرست آثار ملي كشور به ثبت رسيده و متعلق به قرن نهم هجري است. در منابع تاريخي نيز به پارچه سياه پوشي اشاره شده كه توسط علي اصغر گرجي در سال 1229 هجري قمري وقف شده است. وزن اين نخل تقريبا 2500 كيلوگرم و بلندي آن 9 متر است كه اخيرا توسط سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان يزد مورد مرمت قرار گرفته است. برخي معتقدند نخل اقتباس از خيمه حضرت موسي (ع) است يا به تابوت عهد ، صندوقي كه خداوند بر مادر موسي (ع) نازل كرد تا حضرت موسي (ع) را در آن قرار دهد، انتساب دارد. بعدها اين تابوت به دست قوم وي افتاد كه از آن نگهداري و بدان تبرك مي جستند. برخي ديگر عقيده دارند نخل به قيام حضرت امام حسين(ع) اشاره دارد و مي خواهد خاطره خيمه هاي حرم آن امام را در كربلا مجسم كند
با تشکر از آقای اردوان روزبه این مطلب از وبلاگ ایشان اخذ شده است.
 به دلیل مناسبت محرم مجددا مطلب مربوط به حسینیه شاه ولی روی وبلاگ قرار میگیرد.
مباحث تاريخى و فرهنگى عاشورا
 
●

منبع
:
خبرگزاری - فارس
 
 
نمايش‏هاى غم‏انگيز
فردريك ريچاردز در شمار سياحانى است كه با داشتن مهارت فراوان در فن نقاشى و ذوق نويسندگى و شاعرى مشاهدات خود را با بيانى لطيف و دقيق در كتابى تحت عنوان يك مسافر ايرانى شرح مى‏دهد، او مى‏نويسد در ماه محرم، عزادارى در يزد با چنان شور و حرارتى برگزار مى‏شود كه بعضى اوقات به يك اضطراب و التهاب مذهبى مبدّل مى‏گردد، در ميدان يزد كه مقابل مدخل اصلى بازار واقع شده، چوب بست بزرگى تعبيه گرديده كه نماينده يك نوع تابوتى است به نام نخل كه هر سال آن را با شال و آينه مى‏پوشانند، اين دستگاه عجيب و غريب به وسيله صدها تن مرد، دور ميدان حمل مى‏شود، اين مردان در زير نخل اجتماع مى‏كنند تا ثواب حركت دادن آن نصيبشان شود. در طى مراسم محرم در ايران، سلسله‏اى از نمايش‏هاى غم‏انگيز در كوچه و خيابان به اجرا در مى‏آيد كه همه آنها با خاطره مصيبت بزرگى كه در دهم محرم يا عاشورا اتفاق افتاده، پايان مى‏پذيرد. در روز عاشورا صحنه‏هاى زيادى به معرض نمايش گذاشته مى‏شود حركت كاروان كوچك از مكّه و ورود آنها به كربلاو جنگيدن آنها و سرانجام شهادت و اسارت زن‏ها و كودكان امام حسين(ع) توسط هنرپيشگان در نهايت اخلاص نشان داده مى‏شود، قبل از اين مراسم نوحه مى‏خوانند و عدّه‏اى به زنجير زدن و سينه زنى مشغولند. البته در شهر يزد كمتر تعزيه برگزار مى‏شود اما احساسات مذهبى مردمان اين ديار جدى‏تر از اغلب شهرهاى ايران است. مجالس وعظ و روضه خوانى احساسات مذهبى مردم را تحريك مى‏كند و موجب مى‏شود كه آن‏ها در حالت هيجان و از خودبيخود شدن زنجير بزنند.(1)
اوژن اوبن كه در در سال 1285 هجرى به ايران آمده است در سفر نامه‏اش مى‏نويسد: عاشورا بزرگترين روز ماتم و عزادارى است، از صبح زود دسته‏ها در چهارگوشه شهر تشكيل شده و به سوى بازار سرازير مى‏شوند پيش از تجمع در سبزه ميدان، ابتدا همه آنها طبق سنت مرسوم به امامزاده زيد تهران سرى مى‏زنند، انبوه جمعيت، سراسر ميدان، پشت بام‏ها و بالاى ديوارهاى خانه‏هاى مجاور را از سپيده صبح اشغال كرده‏اند، دسته‏ها از راسته‏ها و راهروهاى مختلف بازار به اين ميدان روى مى‏آورند هر دسته با علامت مخصوص در حركت است. پنجه حضرت عباس، پرچم‏هاى سبز و سياهى كه به هم گره خورده‏اند يا علم‏ها و كتل‏هايى كه بر بالاى آنها پره‏ها و تيغه‏هاى فلزى نصب كرده‏اند احتمالاً نهادهاى تشيع به شمار مى‏روند، اسبان سياه پوش نشانه‏اى از اسبان حسين، فرزندان و برادرانش و اسبى خون آلود با كبوترى بر پشت آن كه يادآور صحنه‏اى از شهادت امام سوم است، سينه زن‏ها با آهنگى موزون بر سينه مى‏زنند به طورى كه جاى ضربان سرخ مى‏شود، عده‏اى زنجير مى‏زنند و گروهى بر سرهاى خود گل ماليده‏اند. شعارها همراه با نوحه خوان تكرار مى‏گردد. شيعيان تنها به شنيدن مرثيه قانع نيستند و علاقه شديدى دارند تا با اجراى نمايش‏هاى صحنه هايى از مصائب رهبران مذهبى را مجسّم و خوب درك و لمس كنند.(2)
...