نام فایل : تفكر استراتژي1

فرمت : .doc

تعداد صفحه/اسلاید : 9

حجم : 97 کیلوبایت

تفكر استراتژيك
مديران همواره با واژه هاي «مبهم» و «چندمعناي» ادبيات مديريتي مواجه بوده اند. تبيين اين واژه هـــــا مي تواند در شناخت و بهره گيري بهتراز مباحث نظري سودمند باشد. استــــراتژي يكي از اين زمينه هاست كه با واژه هايي همچون برنامه ريزي استراتژيك، مديريت استراتژيك، تفكر استراتژيك و... انباشته شده است. هريك از اين واژه ها خود گرفتار چند تعبيري و چند گونه نگري است. مايكل كازامانو و كنستانينوس ماركيدس (
M.CUSUMANO & C.C- MARKIDES-2001
) در مقدمه كتاب خود مي نويسند: «فقدان يك تعريف همه پذير، زمينه را براي هجوم تعابير جذاب و عبارات باب روز گشوده است و اين امر بر ابهام ما در مورد اينكه استراتژي چيست و يا چه بايد باشد مي افزايد».(1) تعجبي نيست كه نشريه اكونوميست در مقاله اي ادعا مي كند: «هيچكس به راستي نمي داند كه استراتژي چيست؟»ايـــن مقاله به رويكرد تفكر استراتژيك مي پردازد. زيربناي اين مقاله، مقاله قبلي ما با عنوان «رويكردهاي نوين استراتژي(2)» است كه در اينجا بخش مهمي از آن، يعني «تفكر استراتژيك» موردبررسي كاملتر و گسترده تري قرار مي گيرد. در اين بررسي ضرورت تفكر استراتژيك و مزيتهاي آن، ماهيت و كاركرد آن و درنهايت يك الگوي مفهومي براي اين شيوه تفكر تشريح مي شود. منظور اصلي مقاله تنها تبيين اين رويكرد مهم مديريتي نيست بلكه آنچه اميد داريم در انتهاي مقاله حاصل شود شكل گيري مجموعه اي از مؤلفه هاي ديدگاهي پيرامون محيط كسب و كار است. ديدگاهي كه مي تواند اثربخشي مديران را توسعه بخشد.
معرفي موضوع
اگر رويكردهاي «نوين» استراتژي نبود، امروز استراتژي (همچون بسياري از مفاهيم ديگر مديريتي) به تاريخ ادبيات مديريتي سپرده شده بود. دليل اين امر عدم تطابق ماهيت رويكردهاي «كلاسيك» استراتژي با محيط كسب و كار امروز است. محيط كسب و كار امروز با ويژگيهايي همچون تغييرات پيچيده و غيرخطي، تحولات ناپيوسته و جهشي، تغييرات پي درپي پارادايم ها و رقابت بدون حيطه بندي قابل تعريف است و اين خصوصيات صحت پيش بينــي محيط آينده را به شدت تضعيف مي كند. در يك نظرسنجي كه در سال 1984 توسط نشريه اكونوميست از 16 نفر شامل وزراي اقتصاد، دانشجويان دانشگاه هاروارد و رؤساي شركتهاي چندمليتي درمورد پيش بيني ده سال آينده صورت گرفت، بيش از 60 درصد پيش بيني ها با خطاي زيادي همراه بود
(3) آنان با تمام تخصص و تجربيات خود نتوانسته بودند پيش بيني هاي صحيحي از قيمت نفت، مقايسه اقتصاد سنگاپور با استراليا و ديگر موارد سوال را ارائه دهند. مبناي برنامه ريزي استراتژيك، پيش بيني محيط (فرصتها و تهديدات) آينده است و در جايي كه بين پيش بيني (در زمان برنامه ريزي) و واقعيت (در زمان اجرا) تفاوت زيادي وجود داشته باشد، اثربخشي آن از بين مي رود. برنامه ريزي استراتژيك به محيطي باثبات و پايدار، عوامل محيطي در تعادل با تغييرات پيوسته، كنش و واكنش قابل فهم و قابل پيش بيني نياز دارد و در فقدان چنين شرايطي از كاركرد موثر بازمي ماند. شرايط محيط امروز كسب و كار براي برنامه ريزي استراتژيك مناسب نيست:
1 - در برنامه ريزي استراتژيك، كار براساس داده هاي محيطي و داخلي شكل مي گيرد، بدون اينكه سنجيده شود كه اين داده ها تا چه اندازه معتبر و قابل تكيه هستند. در شرايط پيچيده كسب و كار امروز فهم صحيح و كامل محيط، كاري دشوار و در بسياري موارد ناممكن است: براساس تجارب گذشته بروز بحران در منطقه خاورميانه سبب افزايش بهاي نفت مي شود. چرا در دوران حمله آمريكا به كشور عراق بهاي نفت سقوط كرد؟
در آغاز ظهور تكنولوژي ضبط تصوير بر روي نوار، دو استاندارد وي-اچ-اس (نوار بزرگ) و بتاماكس (نوار كوچك) وجود داشت. استاندارد دوم در مواجهه با رفتار بازار از بين رفت. چرا مخترع استاندارد بتاماكس (سوني) اين رفتار را به درستي درك نكرده بود؟
امروز شركتهاي بنز و بي.ام.و بر روي دو تكنولوژي متفاوت از خودروهاي هيدروژني كار مي كنند. درعمل يكي از دو تكنولوژي با نياز مشتري تطابق بهتري داشته و ديگري را به حاشيه و يا خارج از بازار مي راند. چه كسي مي تواند به درستي تشخيص دهد رفتار بازار كدام تكنولوژي را موفق و كدام يك را حذف خواهدكرد؟
2
–
اســـــاس برنامه ريزيهاي استراتژيك پيش بيني روند امور است، ولي تغييرات ناپيوسته مانند تحولات تكنولوژيك، اجتماعي و يا سياسي قابل پيش بيني نيستند. امروز تكنولوژي لوحهاي فشرده تصويري (
VIDEO COMPACT DISC-VCD)
تكنولوژي ضبط تصوير بر روي نوار و بازارهاي مربوطه را تحت فشار قرار داده است. هر نوع برنامه ريزي كه ده سال پيش (قبل از ظهور اين تكنولوژي) براي بازار دستگاههاي ضبط و پخش نوارهاي ويديويي انجام شده باشد امروز بي اعتبار است. بسياري از برنامه ريزيهاي امروز نيز ممكن است با ظهور تكنولوژي هاي جديد به سرنوشت مشابهي دچار گردد.
3 - مبناي برنامه ريزيهاي استراتژيك «تحليل» داده هاست و اين شيوه تفكر (تفكر همگرا) فاقد قدرت لازم براي «خلاقيت» (تفكر واگرا) به عنوان درونمــايه اصلي استراتژي هاي تحول بخش است. هنري مينتزبرگ (
H.MINTZBERG
) در مقالات خود مكرراً به اين واقعيت اشاره دارد كه برنامه ريزيهاي استراتژيك به دليل ماهيت تحليلي خود «برنامه» ايجــاد مي كنند و نه استراتژي و آنچه استراتژي ها را اثربخش مي سازد سنتز خلاقانه است.(4)
4 - برنـــــامه ريزي هاي استراتژيك نوعي مدل سازي از دنياي واقعي است كه با پردازش اطلاعات مربوط به عوامل مهم داخلي و خارجي، استراتژي را فرموله مي كند. محيط پيچيده كسب و كار امروز نمي تواند توسط الگوهاي ساده خطي به درستي مدل سازي شود و اين امر صحت استراتژي حاصل را مورد سؤال قرار مي دهد. يان ترنر (
I.TURNER
) استاد دانشگـاه برونل (
BRUNEL
) دراين خصوص مي گويد: «قابليت ما در پيش بيني آينده محدود است، زيــــرا حتي يك تغيير كوچك در پديده هاي به ظاهر بي ارتباط، مي تواند به تغييرات عمده اي در كل سيستم منجر شود. چگونه هنگامي كه دنيا درحال تغييرات سريع و غيرقابل پيش بيني است و كنترلي بر منابع حيــــــاتي موردنياز وجود ندارد، سازمانها مي توانند استراتژي را فرموله و پياده كنند»؟ (5) الگوهاي برنامه ريزي استراتژيك با انتخاب برخي از عوامل (محيطي و داخلي) و رهاسازي ساير عوامل به ظاهر بي اهميت روش «جـــزءنگري» (
REDUCTIONISM
) را دنبال مي كنند و بدين لحاظ براي مدل سازي تغييرات غيرخطي كسب وكار امروز مناسب نيستند.
...