نام فایل : تاریخچه فقه و اجتهاد 10ص

فرمت : .doc

تعداد صفحه/اسلاید : 9

حجم : 168 کیلوبایت

رهبری و اجتهاد
تاریخچه فقه و اجتهاد
همان طور كه در جای خود ثابت‏شده، هدف از آفرینش انسان، تكامل فردی و اجتماعی در امور مادی، معنوی و اخلاقی است و او برای رسیدن به كمال، احتیاج مبرم به قوانینی دارد كه تمام جنبه‏های فوق را دارا باشد.
●لزوم فقه و شریعت
همان طور كه در جای خود ثابت‏شده، هدف از آفرینش انسان، تكامل فردی و اجتماعی در امور مادی، معنوی و اخلاقی است و او برای رسیدن به كمال، احتیاج مبرم به قوانینی دارد كه تمام جنبه‏های فوق را دارا باشد; از این رو خداوند برای هر امتی شریعت و قوانینی مقرر فرموده:
«لكل جعلنا منكم شرعهٔ ومنهاجا». (۹)
و مجموعه قوانینی كه به پیامبران بزرگ، همانند حضرت نوح، ابراهیم، موسی، عیسی و محمد(ص) وحی شده، قانون و شریعت را تشكیل می‏دهد:
شرع لكم من الدین ما وصی به نوحا والذی اوحینا الیك وما وصینا به ابراهیم وموسی’ وعیسی’. (۱۰)
●فقه و شریعت اسلام را می‏توان به چند دوره تقسیم كرد:
۱) در عصر پیغمبر(ص)
در عصر پیغمبر(ص) قرآن و سنت رسول خدا(ص) اساس تشریع بود و مردم مستقیما احكام را از خود پیامبر می‏شنیدند و سؤالات خود را از او می‏پرسیدند; در این عصر، چون پیغمبر با منبع وحی ارتباط مستقیم داشت، احتیاجی به اجتهاد نبود.
۲)عصر خلفا
بعد از رحلت پیامبر اصحاب به قرآن و سنت و احادیثی كه از رسول گرامی شنیده بودند عمل می‏كردند و چون به مسائل جدید و مشكلی برمی‏خوردند و یا در تفسیر و معنای آیات و روایات اشكال و ابهامی بر ایشان روی می‏داد به علی‏بن ابی‏طالب(ع) كه اهل ذكر و باب علم پیغمبر(ص) بود مراجعه می‏كردند.
در این عصر حدیث و سنت پیغمبر مهمترین اساس تشریع بعد از قرآن بود، چه در قرآن آمده كه:
«ما آتاكم الرسول فخذوه ومانهاكم عنه فانتهوا; (۱۱)
آنچه پیغمبر برای شما آورده به آن عمل كنید و از آنچه نهی كرده، خودداری نمایید.»
۳) عصر امام حسن و امام حسین(ع)
بعد از شهادت علی(ع)، امام حسن و امام حسین یكی پس از دیگری مرجع حل و فصل احكام پیروان و شیعیان بودند، ولی متاسفانه در این‏دوران،حكومت اسلامی وضع اسفناكی داشت و ظلم و استبداد مجالی برای ابلاغ احكام به مردم نمی‏داد، اولیای دین نیز به خاطر محدودیتهایی كه داشتند،تنها برای پیروان و اطرافیان خود احكام را بیان می‏نمودند.
۴) عصر امام سجاد(ع)
امام سجاد(ع) با همه مشكلات و محدودیتها و كنترل شدید حكومت غاصب وقت، در ضمن دعا و راز و نیاز با پروردگار، بسیاری از دقایق علوم و احكام الهی و مسائل تربیتی و اخلاقی را بیان می‏كردند. مجموعه این دعاها به صورت كتاب بسیار نفیسی به نام «صحیفه كامله سجادیه‏» درآمده است. و رساله‏ای هم از آن حضرت به جا مانده كه به نام «رساله حقوق‏» معروف است.
۵) عصر امام محمد باقر(ع)
پس از حضرت سجاد(ع)، فرزند برومندش امام باقر(ع) به جای پدر عهده‏دار امر امامت گردید. در این عصر بر اثر انقلاب حسینی و شهادت آن حضرت و اقدامات امام سجاد از یكسو، و شروع مخالفت‏بنی‏عباس با بنی‏امیه از سوی دیگر،زمینه مساعدی برای تعلیم و تربیت و آگاه ساختن مردم به قوانین ودستورات راستین اسلام فراهم گشت و امام باقر(ع) به خوبی از این‏فرصت استفاده كردند و زمینه مساعدتری برای فرزند خود امام‏صادق فراهم ساختند.
۶) عصر امام صادق(ع)
در عصر امام صادق(ع) هرج و مرج امویان به اوج خود رسیده بود. حضرت این فرصت را غنیمت‏شمرده و به تبلیغ آیین پیامبر(ص) پرداخت و فقه شیعه را به طور گسترده پایه‏گذاری كرد.
گفته می‏شود در حدود چهار هزار شاگرد ازمحضر پر فیضش استفاده می‏كردند و از گفته‏ها و درسهای آن حضرت، قریب به چهارصد كتاب در رشته‏های مختلف تهیه نمودند.
...