نام فایل : تاريخچه چنگلكاري در ايران 10 ص

فرمت : .doc

تعداد صفحه/اسلاید : 6

حجم : 46 کیلوبایت

تاريخچه چنگلكاري در ايران
بشر از ابتداي خلقت كه از مواهب طبيعت استفاده مي كرده، در مورد جنگل سه مرحله را پشت سر گذاشته است. در مراحل اوليه كه زندگي بدوي داشته براي احتياجات خود به نابود كردن جنگل ها به صورت بي رويه پرداخته، و در مرحله شباني براي چراي دام و ايجاد زمين زراعتي به قطع درخت اقدام نموده و در آخرين مرحله كه اهميت اين سرمايه خدادادي بر آن مسجل شده به بهره برداري اصولي از آن پرداخته است و در اين مرحله گاهي احساس نموده كه با كاشت درخت و جنگلكاري مي تواند اشتباهات گذشته را جبران نمايد و يا به دلايل اقتصادي اقدام به جنگل كاري نموده است در كشور ما نيز آئين درخت كاري يكي از سنت هاي باستاني بوده و حكام ايران فراميني براي درختكاري و حمايت از آن صادر مي كردند. ولي بعد از طي زمان و هجوم طوايف بيگانه به اين سرزمين مجالي براي اقدام به اين اصل انساني باقي نمانده، تا آنجا كه اقوام بيشماري در طي قرون گذشته از شرق و غرب به تاخت و تاز در اين سرزمين پهناور پرداخته اند و بدون هيچ گونه دلسوزي به قطع اشجار اقدام نمودند، شواهد تاريخ نشان مي دهد كه قسمت عمده اي از مملكت از جنگل پوشيده بوده ولي امروزه آثاري از آن باقي نيست و به استثناء شيب شمالي البرزكه از بركت رطوبت درياي خزر برخوردار است، در ساير نقاط ايران كمبود رستني به معني واقعي به چشم مي خورد حتي در استانهاي مركزي پيشروي كوير به طرف شهرها، عريان بودن خاك مسئله بزرگي است و فرسايش خاك به حد اعلاء صورت مي گيرد، در نقاط عاري از جنگل فقط وجود قلمستانهاي تبريزي نام جنگل را به خود مي گيرند، و اين كشت در ايران از نظر تاريخچه قدمت قابل توجهي دارد، به ويژه آنكه بستر رودخانه ها هميشه محل مناسبي براي قلمستان به حساب مي آمده است. مهار كردن كوه هاو جنگلكاري در سطح وسيع هميشه در بوته فراموشي بوده تا اينكه در نيم قرن اخير درختكاري صورت جدي تري به خود گرفته و با تاسيس سازمانهاي مسئول اين امركار خود را آغاز نمود و با لنتيجه، بنگاه جنگل ها و سازمان جنگلباني در گذشته و بالاخره وزارت كشاورزي و سازمان جنگل ها اقدام همه جانبه اي در امر جنگلكاري در ايران صورت داده اند تا اينكه امروزه با وارد نمودن سوزني برگان سريع الرشد و گونه هاي مختلف صنوبر جنگلكاري در سطح وسيع انجام شده و همچنين به منظورتثبيت خاك و احداث پاركهاي جنگلي و موارد عديده ديگر بايد جنگلكاري عملي گردد، بويژه آنكه سطح وسيعي از مملكت را مناطق استپي و خشك پوشانيده و ايجاد جنگل مصنوعي به منظور متعدد لازم به نظر مي رسد، زيرا محصولات جنگلي هميشه جاي عمده اي در اقتصاد كشور خواهد داشت.
اصولاً اراضي حاصلخيز هميشه در اختيار كارهاي كشاورزي گذاشته مي شود و براي جنگلكاري اراضي فقير انتخاب مي گردد و بر حسب معمول زمين هاي شيب دار را براي اين منظور در نظر مي گيرند، وجود بادشكن ها براي ايجاد پرده هاي حفاظت كننده در مقابل شن هاي متحرك ضرورت دارند، لذا اكنون چند سالي است كه مسائل مورد توجه سازمانهاي دولتي بوده و دانشكده منابع طبيعي دانشگاه تهران دراين اقدام مفيد نيز سهمي دارد.
هدف جنگلكاري:
در اغلب كشورهاي جهان به منظورهاي خاصي به عمل جنگلكاري مبادرت مي ورزند و بطور خلاصه هدف ها عبارت اند از:
از نقطه نظر اقتصادي:
به منظور تامين چوب صنعتي و سوخت براي اهالي مناطقي كه دور از جنگل طبيعي زندگي مي كنند اين جنگلكاري اغلب به وسيله سازمانهاي دولتي صورت مي گيرد.
از نقطه نظر كشاروزي:
ايجاد بادشكن ها و همچنين تثبيت خاك به منظور جلوگيري از فرسايش انجام مي پذيرد.
گاه نيز جنگلكاري را به منظور احداث پارك هاي جنگلي و گردشگاههاي عمومي براي سلامت مردم به وجود مي آورند. بطور كلي زمين هاي مناسب براي كشاورزي هميشه در اختيار كشاورزان گذاشته مي شود و مناطقي را كه تا اندازه اي براي فلاحت مناسب نيستند براي جنگلكاري اختصاص مي دهند. بنابراين دشت هاي حاصلخيز به امر كشاورزي سپرده مي شود و زمين هاي شيب دار را جهت جنگلكاري در نظر مي گيرند. اهميت جنگل و جنگلكاري بطوري محسوس گرديده كه در تمام نقاط دنيا امروزه برنامه هاي وسيعي براي تكثير آن تدوين مي نمايند. بخصوص كه در امر كشت سوزني برگان توجه خاصي مبذول مي گردد، چنانچه در بعضي مناطق دنيا سطح وسيعي به وسيله جنگلكاري پوشيده شده و براي مثال كشت اكاليپتوس در شمال افريقا؟ و كاج دريائي در مغرب فرانسه را مي توان نام برد. در كشور ما ايران فقط چند سالي است كه نهضت جنگلكاري به وجود آمده بويژه آنكه به كشت انواع سوزني برگان اقدام مي نمايند، با اينكه كشت مصنوعي درختان جنگلي به منظور ايجاد يك جنگل از دست رفته و يا واكاري نقاط تهي در داخل جنگل صورت مي گيرد ولي گاهي هم بدليل عامل اقتصادي موقعيت ايجاب مي نمايد تا به منظورهاي خاصي از وجود گونه هاي سريع الرشد استفاده نمايند بنابراين به كشت گونه هاي مناسب داخلي و خارجي اقدام مي كنند در كشور ما جنگل هاي سرسبز در شيب هاي شمالي البرز واقع شده اند، ولي در سنوات اخير به علت بهره برداري هاي بي رويه از اين سرمايه خدادادي قسمت عمده اي از جنگل ها دستخوش نابودي قرار گرفتند و براي ترميم آن شايد جايز باشد پا را از جنگل شناسي كلاسيك فراتر گذاشته و در روش جنگل شناسي مردن به كاشت گونه هاي مناسب اقدام نمائيم لذا اكنون بايد هدف را مشخص ساخت و آنگاه به انتخاب گونه پرداخت و بعد از اينكه هدف كاملاً مشخص گرديد در مرحله دوم انتخاب گونه امري ضروري به نظر مي رسد. در مورد گونه هاي، داخلي تجارب معمولي مي تواند به ما كمك شاياني بنمايد زيرا شرايط اكولوژيكي طوري بوده كه با گونه هاي داخلي سازگاري پيدا كرده است. ولي در مورد گونه هاي خارجي هميشه بايد احتياجات لازم را مدنظر قرار داد، زيرا وارد كردن گونه هاي خارجي بايد با شرايط اقليم موطن جديد مطابقت داشته باشد تا از آن نتيجه مطلوب حاصل گردد. در امر جنگلكاري با گونه هاي خارجي مقدماتي لازم دارد كه قبل از اقدام به جنگل كاري بايد مراعات گردد، و عبارت اند از:
استقرار كشت مقايسه اي به صورت آزمايش.
مرحله حذف.
مرحله كشت به صورت توده جنگلي.
جنگل كاري با مقياس بزرگ.
انتخاب گونه
براي انتخاب گونه جنگلي شرايط اكولوژيكي يكي از صول اساسي به شمار مي رود. در امر انتخاب گونه، جنگلي منطقه را بايد بررسي كرد، انتخاب گونه هاي غير بومي دقت عمل زيادتري مي خواهد در برگزيدن گونه بايد به خواص ژنتيكي آن توجه خاص داشت، زيرا در بعضي از گونه ها اكوتيپ هاي مختلفي وجود دارد كه هر كدام در شرايط خاصي رشد مي كنند و هميشه ناچاريم در انتخاب گونه عوامل ديگري از قبيل حمله حشرات، قارچها، جانوران را نيز در نظر بگيريم، بطور كلي در امر انتخاب گونه عوامل بيشماري دخالت دارند، و در شرايط فعلي انتخاب گونه هاي سريع الرشد بيشتر مورد توجه مي باشد. در واقع در حداقل زمان حداكثر استفاده از آنها حاصل مي گردد.
يكي از مسائلي كه جنگلبانان با آن مواجه خواهند بود، مسئله جنگلكاي توأم با انتخاب گونه مي باشد. و هميشه اين سئوال پيش مي آيد كه در شرايط اكولوژيكي معيني چه گونه اي را مي توان كاشت. اصولاً شرايط محل، مسائل اقتصادي، اجتماعي، و بالاخره زيبائي نيز در راس عوامل محدود كننده براي انتخاب گونه به حساب مي آيند.
بنابراين انتخاب گونه هاي جنگلي بايد با دقت صورت بگيرد، زيرا اشتباهات احتمالي بعد از مدت مديدي ظاهر مي شوند و جبران خسارات آنها بسيار مشكل خواهند بود.
در انتخاب گونه عواملي را بايد مد نظر قرار داد كه عبارت اند از:
محل كاشت:
انتخاب محل بسيار حائز اهميت مي باشد، اين انتخاب لازم است با تقاضاي اكولوژيكي گونه نيز مطابقت نمايد زيرا محل كاشت بايد براي گونه مورد نظر مناسب باشد.
آب و هوا:
آمارهاي آب و هوائي هميشه دقت لازم را نشان نمي دهد ولي معذالك ايستگاه هاي هواشناسي مي توانند مشخص كننده آب و هواي ناحيه اي باشند، بررسي اقاليم حياتي مي تواند ما را در امر تشخيص حوزه هاي آب وهوائي و تطبيق آن با رستني ها ياري نمايد در يك منطقه نيز بايد نقاطي را كه شرايط آب و هوائي خاص دارند تشخيص داد. در صورت امكان تعيين ميكروكليما نيز حائز اهميت مي باشد. گاهي اتفاق مي افتد كه بادهاي شديد در يك ناحيه عامل محدود كننده گونه به حساب مي آيند، وجود سفره آب زيرزميني و عامل درجه حرارت را نمي توان اغماض نمود.
زمين شناسي و خاك:
از نظر زمين شناسي سنگ مادري نيز عاملي به شمار مي آيد و نوع خاك عامل محدود كننده شمرده مي شود. در جنگلكاري يك ناحيه نقشه هاي زمين شناسي و خاك شناسي كمك شاياني خواهند نمود. رطوبت خاك و جنس آن نيز در سرنوشت انتخاب گونه براي جنگلكاري دخالت دارند. گاه خاك زياد از حد رطوبت داشته و احتياج به زهكشي خواهد داشت.
...