نام فایل : مسجد حکیم اصفهان 20 ص

فرمت : .doc

تعداد صفحه/اسلاید : 21

حجم : 2256 کیلوبایت

مسجد حکیم اصفهان
تاريخچه اصفهان
اصفهان در ميان شهرهاي ايران گوهري يگانه است که در پي فراز و فرودهاي تاريخي و از پس غبار قرون و اعصار همچنان درخششي ناب و سحرانگيز دارد. چنان تازه و پرطراوت است که گوئي هم امروز پا به عرصه هستي نهاده و چنان اصيل و ريشه دار که گوئي همواره بوده. فرهنگ غني و طبيعت زيباي اصفهان هماهنگي شگفتي دارند چنانکه گوئي بازتاب يکديگرند.گنبدهاي فيروزه اي ، آسمان آبي را طنين تکرار بخشيده ، گلدسته هاي بلند ، نداي خاموش چنارهاي کهنسال را که آيه هاي خاکي خداوندند به بانگي رسا نغمه توحيد سرداده و نقش و نگار گل و بوته ها و اسليمي ها ، باغهاي خرم و شاخه هاي پرشکوه را بي خزان و جاودان کرده و جلوه هاي رنگ و نور در کاشي ها ، آفتاب درخشان اصفهان را معناي تازه اي بخشيده است.اصفهان از ديرباز بخاطر وجود پربرکت زاينده رود ، اين سرچشمه حيات ، از کانونهاي مهم زندگي در اين سرزمين بوده است ، چنانچه در تمامي ادوار تاريخي شناخته شده از شهرهاي مهم ايران به شمار ميرفته است.در دوره هخامنشي آن را گابا يا گي مي ناميده اند که بعدا به جي تبديل شده و از اقامتگاههاي ويژه پادشاهان و از استانهاي مهم ايران بوده است. در دوره اشکاني نيز اصفهان يکي از چهار ايالت پهله قديم و از مراکز مهم حکومت اشکاني بوده است . قلعه سارويه و گنجينه بزرگ کتاب آن مربوط به همين دوره است. در دوره ساساني اصفهان مرکز تجمع سپاهيان و پادگان مرکزي ايران بوده است و از همين رو آن را اسپاهان يا سپاهان ناميده اند. اصفهان در سال 21 هجري به تصرف سپاهيان اسلام در آمد و در سده هاي چهارم و پنجم هجري در دوره حکومت ديلميان اصفهان پيشرفت و عمران بسياري يافت ، کتابخانه بزرگي داشت و مهمترين مرکز علوم ديني ، ادبي و فلسفي در ايران بود. در همين دوره است که ابن سينا دانشمند و فيلسوف بزرگ ايران به تدريس مي پردازد و چندي نيز وزارت مي يابد.اصفهان در دوره سلجوقي و صفوي که بعنوان پايتخت برگزيده شده به اوج شکوه و عظمت خود دست يافت و يکي از بزرگترين و آبادترين شهرهاي جهان بود. در فاصله ميان دوره سلجوقي و عصر صفوي يعني در دوره اوج و شکوفائي دو مصيبت بزرگ نيز بر اصفهان وارد آمد. يکي حمله مغول در قرن هفتم و ديگري قتل عام تيمور در اواخر قرن هشتم . اما اصفهان آنچنان که در طول تاريخ پرفراز و نشيبش نشان داده بار ديگر از ميان آتش و خاکستر سربرآورد شکوه گذشته را باز يافت .اکنون اصفهان بعنوان يکي از زيباترين شهرهاي جهان با پشتوانه عظيم فرهنگي ، هنري ، صنعتي و اقتصادي خود مورد توجه جهانگردان و ايرانگردان داخلي و خارجي قرارگرفته است.
مسجد حکيم
از جمله مساجد بسيار جالب و مشهور عصر صفوي، مسجد حکيم اصفهان است که کاشيکاريهاي زيبا و خطوط متنوع، کار اساتيد نامدار عصر صفويه، آن را در عداد يکي از شاهکارهاي معماري اسلامي قرار داده است.
اين مسجد با شکوه در محل مسجدي واقع شده که در دوران حکومت ديالمه آن را جورجير مي ناميده اند. و چون در انتهاي بازار رنگرزان واقع بوده به جامع رنگرزان نيز معروف بوده است. امروز جز سردر اين مسجد بر جاي نمانده است. در نماي اين سردر اختلاف سطح ها را با نوعي اندود پر کرده بودند که پس از زدودن اندودها طرحهاي بسيار جالب توجهي نمودار گشته است . اين سردر نفيس و باشکوه با 1000 سال قدمت يکي از آثار طراز اول صدر اسلام به شمار مي رود. مسجد حکيم در زمان سلطنت شاه عباس دوم صفوي ساخته شده است. علت نامگذاري اين مسجد به «حکيم» اين بوده که باني مسجد «محمد داوود» نامي بوده که به طبابت اشتغال داشته و حکيم داوود ناميده مي شده است.
مورخين و محققيني که در تاريخ صفويه تتبع و مطالعه کرده اند درباره اين شخص مي نويسند : وي طبيب شاه عباس دوم بوده که به دلائلي مورد خشم قرار مي گيرد. و از بيم جان به هندوستان مي گريزد. و چون در آن ديار ترقي مي کند و برخي معالجاتش در مورد بزرگان و امرا موثر واقع مي شود به لقب تقرب خان ملقب شده و ثروت زيادي مي اندوزد. حکيم داوود مقداري از اين ثروت براي کسانش به اصفهان مي فرستد و از آنان مي خواهد مسجدي عالي در شهر اصفهان بنا کنند.
بدين ترتيب مسجد حکيم ساخته مي شود. کتيبه سردر شمالي مسجد که به خط ثلث سفيد بر زمينه کاشي لاجوردي است بيانگر اين مطلب است، که خطاط اين کتيبه محمد رضا امامي خوشنويس نامدار عصر صفوي است و تاريخ آن 1073 هجري قمري يعني سال اتمام مسجد است. در طرفين اين سردر در دو لوحه کوچک با خط نستعليق سفيد بر زمينه لاجوردي رنگ سازنده اين سردر زيبا و نفيس به نام محمد علي بن استاد علي بيک بنا» اصفهاني معرفي شده است.
بر سر در شرقي مسجد حکيم با خط نستعليق سفيد برزمينه کاشي لاجوردي سال شروع ساختمان مسجد يعني 1067 هجري قمري نوشته شده است.
در داخل ايوان جنوبي بعد از آيات و عبارات قرآني نام محمد رضا امامي و تاريخ 1071 هجري قمري آمده است. تزئينات داخل گنبد مسجد معقلي ساده ترکيب آجر کاشي است. کتيبه اطراف اين گنبد به تاريخ 1069 هجري کتابت شده است و نويسنده آن محمد رضا امامي است. نويسنده کتيبه اطراف محراب نيز محمد رضاامامي و تاريخ کتابت 1071 هجري است.
دو شبستان در شرق و غرب گنبد قرار گرفته که کتيبه شبستان شرقي به تاريخ 1069 هجري به وسيله محمد رضاامامي نوشته شده است. اما خطاط کتيبه شبستان غربي محمد باقر شيرازي است و تاريخ آن 1254 هجري قمري است.
ايوان شمالي مسجد نيز حاوي کتيبه هاي بسيار زيبا است در اطراف اين ايوان آيات قرآن کريم به خط محمد رضا امامي و تاريخ 1071 هجري نوشته شده است.
در طرفين اين ايوان دو حجره کوچک خودنمائي مي کنند که بر آنها اشعاري با خط بنائي ساده سه رگي نوشته شده است. در ايوان غربي نيز آيات قرآني با نام محمد رضا امامي و تاريخ 1073 هجري به چشم مي خورد. مسجد حکيم شبستان مسقف و زيبائي دارد که در سمت مغرب واقع شده است و داراي محراب بسيار نفيس و جالبي مي باشد که کتيبه آن به خط ثلث سفيد بسيار عالي نوشته شده است. يکي از دلايل شهرت مسجد حکيم علاوه بر فرم و ساختار گلي مسجد که آن را در عداد يکي از بهترين بناهاي مذهبي ايران درآورده است وجود خطوط بنايي در گوشه هاي اين اثر نفيس و کم نظير است. توضيح اين نکته ضرورت دارد که آغاز استفاده از خط بنايي که الهامي از خط کوفي است به عصر تيموريان باز مي گردد اما در عصر صفويه اين خط در اصفهان به کمال و اعتلا» رسيد و مراحل تکامل را پيمود و به مرتبه اي رسيد که خطاطان و استادان از آن در اماکن متبرکه و مساجد استفاده کردند.
از مجموع مطالعات انجام شده بر روي مسجد حکيم اين نکته مشخص مي گردد که قسمت گنبد و مقصوره و شبستانهاي طرفين مسجد حکيم در دو مرحله ساخته شده است. مرحله اول همزمان با ساخت مسجد در عهد صفويه و مرحله ديگر در زمان گسترش مسجد در دوره هاي بعد از صفويه بود. با احداث خيابان حکيم و نمايان شدن جبهه غربي مسجد بر تعداد گردشگراني که اين ساختمان بي بديل را مورد بازديد قرار مي دهند افزوده شده و علاقمندان بسياري براي بازديد از آن اظهار اشتياق مي کنند.
مسجد حكيم
مسجد حكيم اصفهان يكي از مساجد بسيار نفيس چهار ايوانه است كه در فاصله سالهاي 1051 تا1073 هـ .ق مقارن با سلطنت شاه صفي و شاه عباس دوم به همت طبيب حكيم محمد داوودخان ملقب به تقرب خان بر روي ويرانه هاي مسجد جامع جور جيراز بناهاي قرن چهارم هجري ساخته شده است . براساس كتيبه هاي موجود ، معمار اين بنا محمدعلي بن ستاد علي بيك اصفهاني است . آنچه مسجد حكيم را در عداد مساجد بسيار نفيس دوران صفويه قرار مي دهد ، ارزشهاي خاص معماري ، كتيبه هاي متعدد آن است كه به دست استاد محمدرضا امامي ، خوشنويس نامدار عصر صفويه تحرير شده است . از ديگر قسمتهاي ديدني اين بنا مي توان به محراب بسيار زيبايي كه با مقرنسها و كتيبه ها كه به خط ثلث بر زمينه لاجوردي تزئين يافته است اشاره كرد .
یکی دیگر از مساجد تاریخی اصفهان مسجد حکیم است . که در زیر مطالبی در مورد این مسجد می گذارم امیدوارم مورد توجه دوستان قرار بگیره .
معروف به: مسجد جامع رنگرزان
موقعیت: خیابان حیكم
سال تاسیس: قرن 4 هجری
به وسیله طبیب شاه عباس دوم در محل ویرانه های مسجد جامع جوجیر یا مسجد صاحب اسماعیل بن عباد ساخته شد
خطاط: محمد رضا امامی
سر در قدیمی مسجد با قدمت 1000 ساله یكی از آثار طراز اول صدر اسلام به شمار می رود
از دلایل شهرت این مسجد علاوه بر فرم و ساختار گلی مسجد وجود خطوط بنایی در گوشه های این اثر نفیس و كم نظیر است
از جمله مساجد بسیار جالب و مشهور عصر صفوی، مسجد حکیم اصفهان است که کاشیکاریهای زیبا و خطوط متنوع، کار اساتید نامدار عصر صفویه، آن را در عداد یکی از شاهکارهای معماری اسلامی قرار داده است.
...