نام فایل : سونامی 21 ص

فرمت : .doc

تعداد صفحه/اسلاید : 19

حجم : 2068 کیلوبایت

 
       
س
ونامی
   
سونامي:
سونامي ( به صورت سو-نا-مي-يا تسو-نا-مي تلفظ مي شود ) پديده اي طبيعي است و شامل يك سري از امواج مي باشد و زماني ايجاد مي شوند كه آب درياچه يا دريا ، به سرعت در مقياس توده اي جا به جا شود. زمين لرزه ، زمين لغزش ، فورانهاي آتشفشاني و برخورد شهابسنگ هاي بزرگ ، همگي پتانسيل ايجاد سونامي را دارند. اثرات سونامي از غير قابل توجه تا بسيار مخرب در تغييرند.
واژه سونامي ، از زبان ژاپني گرفته شده و به معناي بندر ( سو ) و موج ( نامي ) است. اين واژه ، توسط ماهيگيراني به وجود آمده كه به بندر برمي گشتند تا به مناطق اطراف بندر تخريب شده برسند اگر چه آنها از وجود موج در آبهاي آزاد اطلاعي نداشتند. در اقيانوسهاي عميق ، سونامي رخدادي زير سطحي نيست. و دامنه اي ( ارتفاع موج ) بسيار كوچك وطول موجي بسيار بلند دارد ( اغلب طول آنها صدها كيلومتر است ) و به همين علت است كه در دريا قابل توجه نيستند و در اقيانوس تنها، امواجی گذرا را تشكيل مي دهد.
سابقا به سونامي ، امواج مدي گفته مي شود زيرا هنگامي كه به خشكي نزديك مي شوند بيشتر ويژگي مدهاي شديد پيشرونده را دارند تا امواج قله اي كه در اثر عملكرد   باد روي اقيانوس ايجاد مي شوند ( و براي مردم آشناتر مي باشند ). اما از آنجا كه اين امواج در واقع مربوط به مد نيستند ، اين واژه را اشتباه مي دانند و كاربرد آن توسط اقيانوس شناسان منسوخ شده است.
علل:
سونامي، در اثر هر نوع آشفتگي و اختلالي كه به سرعت توده بزرگ از آب را جا به جا كند، مثل زمين لرزه ، فوران آتشفشاني ، زمين لغزش يا برخورد شهابسنگ ايجاد مي شوند. هر چند رايج ترين علت آن ، زمين لرزه زير دريايي است. زمين لرزه اي كه خود براي ايجاد سونامي بسيار كوچك است ، مي تواند باعث آغاز زمين لغزشي زير دريايي شود كه خود توانايي ايجاد سونامي را دارد.
سونامي ها ، هنگامي ايجاد مي شوند كه بستر دريا ، به طور تاگهاني دگر شكل شده و به طور عمودي آب رويي را جا به جا كند.چنين حركات عمودي بزرگي در پوسته زمين،در مرز ورقه ها رخ مي دهد.زمين لرزه هاي فرورانش،در ايجاد سونامي موثر هستند و در جايي رخ مي دهندكه ورقه هاي چگال اقيانوسي،طي فرآيندي كه فرورانش ناميده مي شود،به زير ورقه هاي قاره اي رانده مي شوند.
زمين لغزشهاي زير دريايي،كه گاهي اوقات در اثر زمين لرزه هاي بزرگ آغاز مي شوند،هم مانند ريزش ساختمانهاي آتشفشاني مي توانند همانطور كه رسوب و سنگها به سمت پايين رانده مي شوند و مجددا در بستر دريا آشفته مي شوند،ستون آب بالايي را آشفته مي كنند.به طور مشابه،فوران آتشفشاني شديد زير دريا هم ستون آب را به بالا رانده و سونامي ايجاد مي كند.
هنگامي كه توده آب جابه جا شده،تحت تاثير گرانش حركت مي كند تا مجددا به حالت تعادل خود برگردد و مانند موج هاي روي استخر، در اقيانوس پراكنده مي شود،امواج تشكيل مي شوند.
در سال 1950 كشف شد كه سونامي هاي بزرگ كه معتقد بودند در اثر زمين لغزش،عملكرد فورانهاي آتشفشاني و برخورد شهابسنگها به وجود مي آيند،همانطور كه انرژي حاصل از آن آوارهاي ريخته يا فوران به آبي كه آوارها در آن ريخته منتقل مي شود،به سرعت حجم زيادي از آب را جابه جا مي كند.سونامي هايي كه بر اثر اين مكانيزمها تشكيل مي شوند،برخلاف سونامي هاي گستره آرام كه در اثر زمين لرزه ايجاد مي شوند،به سرعت از بين رفته و چون منطقه كوچكي از دريا را تحت تاثير قرار مي دهند،به ندرت خطوط ساحلي دور از منطقه فشار را تحت تاثير قرار مي دهند.اما،اين امواج مي توانند به صورت محلي،امواج بسيار بزرگتري را ايجاد كنند مانند مگا سونامي خليج ليبتويا كه موجي حدود 150-50 متر را ايجاد كرد و 524 متر بالاي كوههاي محلي رسيد.
 
ويژگيها:
تصور غلطي وجود دارد كه سونامي ها،مانند امواج حاصل از باد يا امواج بادي(كه هوا پشت آنهاست مثل امواجي كه در جشن قرن نوزدهم وودكات ايجاد شدند)رفتار مي كنند.در حقيقت،سونامي،به صورت سطح آب جديد و بالاتر درك شده است كه به صورت طبقه يا طبقاتي از آب ظاهر مي شود.لبه پيشرونده سونامي شبيه موج شكن است اما به طور متفاوتي رفتار مي كنند. بالا آمدن سريع سطح آب دريا،همراه با وزن و فشار اقيانوس كه در پشت آن است،نيروي بسيار بيشتري را ايجاد مي كند.
اگر چه اغلب به سونامي،امواج مدي گفته مي شود،اما سونامي شبيه گفته عموم كه
»
موجي عادي و فقط بسيار بزرگتر
«
نيست.در عوض،بيشتر شبيه مدي پيشرونده بي پايان است كه راهش را از اطراف و از ميان هر سدي باز مي كند.قسمت عمده خسارات،در اثر توده آب عظيمي ايجاد مي شود كه در پشت جبهه موج اوليه قرار دارد،به طوريكه ارتفاع دريا به سرعت بالا مي آيد و سيل ، مناطق ساحلي را به شدت فرا مي گيرد. وزن خالص آب ، به اندازه اي است كه اجسام موجود در مسيرش را ساييده  و اغلب ساختمانها را روي پي شان مي اندازد و زمين را تا سنگ بستر مي شويد. اجسام بزرگ مثل كشتيها و تخته سنگها هم قبل از فرونشست سونامي ، چندين مايل به درون خشكي حمل مي كند.
عملكرد سوناميها ، بسيار متفاوت با خيزآب است. سونامي ، پديده اي است كه در كل عمق اقيانوس ( اغلب به عمق چند كيلومتر ) حركت مي كند نه در سطح آن ، بنابراين سونامي دراي انرژي بسياري است كه با سرعت بسيار زيادي منتشر مي شود و مي تواند با كاهش انرژي بسيار اندكي ، مسافتهاي بسيار دور را در اقيانوس بپيماند. سونامي مي تواند در فاصله هزاران كيلومتر از منشا ، موجب خسارات شود بنابراين ممكن است بين زمان تشكيل آن و زمان اثر گذاري آن روي ساحل ، چندين ساعت وقفه باشدو موج لرزه اي مدت زماني طولاني بعد از اينكه در اثر رويدادي شكل گرفت،به ساحل برسد.اگر چه كاهش انرژي اندك است،اما همانطور كه موج منتقل مي شود،كل انرژي در محيطي بيشتر و بيشتر پراكنده مي شود،بنابراين همانطور كه توان فاصله از منشامعكوس مي شود،انرژي هر فنر خطي در موج كاهش مي يابد.اين معادله دو بعدي قانون مربع معكوس در سه بعد است.
در آبهاي آزاد،سونامي ها،دوره اي بسيار طولاني(زمان لازم براي اينكه قله موج بعدي،بعد از موج قبلي از يك نقطه بگذرد)،از چند دقيقه تا چند ساعت و طول موجي بسيار بلند،بيش از چند صد كيلومتر دارند(آنرا با امواجي كه توسط باد ايجاد شده در ساحل ديده مي شوند،مقايسه كنيد كه توسط طوفانهاي دوردست ايجاد شده اندو به طور منظم،يك موج بعد از ديگري با دوره اي حدود 10 ثانيه و طول موج 150 متر در آن مي چرخند).ارتفاع واقعي موج سونامي در آبهاي آزاد،اغلب كمتر از يك متر است كه اغلب براي افراد روي كشتي قابل تئجه نيست.انرژي سونامي،در كل ستون آب تا بستر دريا منتقل مي شود برخلاف امواج سطحي كه تنها به عمق 10 متري مي رسند.
...