نام فایل : نرخ-بهره-و-بازار-سرمايه

فرمت : .doc

تعداد صفحه/اسلاید : 11

حجم : 74 کیلوبایت

نرخ بهره و بازار سرمايه
مقدمه
در مطالعه اقتصاد كلان هرگاه با چارچوب تحليل هيكسي و معادلات
IS-LM
رو به رو شويد يك نكته اساسي را محور ارتباط بين درآمد ملي با ساير اركان اقتصادي خواهيد ديد و آن نرخ بهره مي‌باشد. ظرافت كاربرد و استفاده از اين عامل براي پوند دادن بازار پول و كالا باعث تداوم جذابيت اين چارچوب تحليلي بعد از گذشت نيم قرن از طرح آن گرديده است. بازار پول، سرمايه‌گذاري و حتي مصرف به نوعي درگير يك جايگزين يا در اصطلاح داراي هزينه فرصت هستند كه معياري به نام نرخ بهره دارد.
دريافت ارتباط بين هر يك از اين اركان با نرخ بهره بسيار ساده است:‌ اگر نرخ بازده سپرده‌هاي بانكي بالا باشد:
* مصرف در حال حاضر كم گرديده و بخش بيشتري از درآمد در بانكها پس اندازه (به اين اميد كه عايدي بيشتري كسب شود؛ و مصرف آينده افزايش يابد فرض اين نتيجه‌گيري اين است كه بانكها به عنوان نهادهاي كم ريسك براي سرمايه‌گذاري در بين عامه پذيرفته شده‌اند).
اگر نرخ تسهيلات اعتباري اعطايي بانكها پايين باشد:
* فرصتي مغتنم خواهد بود تا سرمايه‌گذاري در بخش توليدي و خدماتي را تجربه كرد.
* سرمايه موجود در بخش‌هاي كاذب (دلالي) را به بخش‌هاي اقتصادي منتقل نمود.
* ريسك سرمايه‌گذاري كاهش يافته پس مي‌توان ذخيره احتياطي از پول نقد را كاهش داد.
اين امر نهايتاً به معناي سرمايه‌گذاري بيشتر خواهد بود.
تناقض كاهش مصرف (كنترل تقاضا) و افزايش سرمايه‌گذاري به دليل نوع رابطه با نرخ بهره از مسايل مهم اقتصاد كلان و سياست گذاران اقتصادي محسوب مي‌شود. اگر نرخ بهره تسهيلات اعطايي به طور دستوري كمتر از نرخ بازده سپرده‌هاي بانكي باشد اين تناقض رفع خواهيد گرديد. اما چه نهادي بايد پاسخگوي زيان بانكها باشد؟ به اين ترتيب دو گانگي‌هاي اهداف اقتصاد كلان در اين حيطه با شدت بيشتري نمود مي‌يابد. اكنون با دريافت اهميت اين واژه در علم اقتصاد به جايگاه كنترل‌كننده و ناظر آن پرداخته مي‌شود. از ديدگاه اقتصاددانان طرفدار سياست پولي انسان در تاريخ حيات خود؛ يك كشف و دو اختراع مهم انجام داده است؛ آتش؛ چرخ و بانك مركزي!
غلظت اين طنز؛ ناشي از نقش والايي است كه براي بانك مركزي به عنوان نهاد سياست‌گذار پولي مي‌توان فايل شد. امروزه بانكها علاوه بر راهبري نقدينگي جامعه، به عنوان نهاد اصلي بازار سرمايه عمل مي‌كنند و به نوعي با تضمين سود ساليانه نقدينگي سرگردان جامعه را صرف سرمايه‌گذاري در طرحهاي خود مجري يا برون سپاري شده؛ مي‌نمايند نرخ بهره به عنوان اهرم قانوني براي كنترل بازار پول و سرمايه در اختيار بانك مركزي است. اين سازمان تنها مرجع دستوري و تعيين‌كننده نرخ رسمي بهره در هر كشور به حساب مي‌آيد.
تورم و نرخ بهره
در اقتصاد؛ نرخ بهره به دو نوع اسمي و واقعي تفكيك مي‌شود. نرخ بهره واقعي به علاوه نرخ تورم ؛ نرخ بهره رايج يا اسمي بازار را به دست مي‌دهد. اما نكته مهم ارتباط تورم و نرخ بهره بر سر تابعيت آنهاست. نرخ بهره تابعي از نرخ تورم است يا نرخ تورم تابعي از نرخ بهره؟ اگر دخالت سياستگذاران اقتصادي نباشد؛ تورم و نرخ بهره چگونه به حد تعادلي خود مي‌رسند؟‌ بر اساس نتايج تحقيقات جان تايلور استاد دانشگاه استانفورد كه اكنون به عنوان قانون تابيلور مشهور است؛ نرخ بهره تابعي از؛ ميزان تورم برنامه‌ريزي شده و اختلاف بين محصول ناخالص داخلي بالفعل و محصول ناخالص داخلي بالقوه (
output Gap
) مي‌باشد. با توجه به اين قانون؛ و ارتباط مستقيم بين نرخ بهره و تورم بر پيچيدگي تاثير سياستهاي پولي افزوده مي‌شود. در كشور آمريكا با مشاهده شتاب تورم و شكاف توليد ناخالص داخلي؛ نرخ بهره رسمي افزايش داده شد و پيامد آن نقدينگي كاهش يافت و برعكس (تجربه 1987).
ارتباط ميان متغيرهاي كلان اقتصادي بر اساس نظريه‌هاي موجود در دو مقطع كوتاه مدت و بلندمدت بايد بررسي شود چرا كه در بلندمدت ممكن است اثر علت و معلولي (شكل تابعي) ‌معكوس گردد يعني اين بار تورم تابعي از نرخ بهره شود.
نرخ بهره و سرمايه‌گذاري 1385ـ 1360
شناخت نرخ بهره و اثرات آن از ديدگاه نظري
خ ـ ‌بهره و اثرات آن از ديدگاه نظري
بنيادهاي اقتصادي نقش كليدي دارد. نرخ بهره را مي‌توان به نرخ بهره به عنوان يك عامل مالي در بين مردم مبلغي كه در هنگام بهره‌برداري از سرمايه پرداخت مي‌گردد به صورتهاي گوناگوني تعريف كرد به بهره معروف است چنانچه اندازه مبلغ بهره پرداختي به سرمايه بر حسب درصد بيان شود گفته مي‌شود اندازه يا نرخ بهره از ديدگاه كلان و بنگاههاي اقتصادي نرخ بهره قيمتي است كه براي دريافت اعتبار يا پول پرداخت مي‌گردد و يا برخي در اصطلاح آن را هزينه اجاره پول عنوان مي‌كنند. از ديدگاه خانوارها مي‌توان گفت نرخ بهره جايزه‌ي به تعويق انداختن مصرف است. در اين حالت نرخ بهره بيانگر نرخي است كه يك فرد مي‌تواند قدرت خريد امروز را با انداختن مصرف كند يا مصرف كنوني خود را به تاخير بياندازد. پس نرخ نقش متفاوت بين مصرف كنوني و پس انداز بازي مي‌كند.
در شناختي كه از نرخ بهره به دست دو گروه بزرگ خانوارها و بنگاههاي اقتصادي نگاه خاصي داشتند اما نكته قابل توجه آن است كه براي آنها عام بهره بسيار اهميت دارد. در واقع نرخ بهره به آنها علامت مي‌دهد كه چگونه تصميم بگيرند و در چه قيمتي پول را در اختيار قرار دهند و يا آن را قرض بگيرند بازارهاي مالي كه در آن پول نقش كليدي را بر عهده دارد، به نرخ بهره واكنش نشان مي‌دهد نرخ بهره در چنين ارتباط مهمي كه بين پس‌اندازهاي خانوارها و سرمايه‌گذاري بنگاههاي اقتصادي برقرار مي‌شود نقش تعيين‌كننده‌اي بازي مي‌كند.
5 ـ نرخ تورم ... و توجه خاص به نرخ بهره تصميم مي‌گيرند كه چه خيران از درآمدهاي خود را پس‌انداز كنند. آنها بر اساس سطح بهره رايج مي‌توانند براي درآمدهاي پولي خود برنامه‌ريزي و تصميم‌گيري كنند. پاسخ آنها به چگونگي تخصيص درآمدهاي پولي به عامل نرخ بهره ارتباط زيادي پيدا مي‌كند. خانوارها مي‌توانند درآمدهاي پولي خود را به خريد كالاهاي مصرفي بادوام، مخارج روزمره سرمايه‌گذاري در بورس اوراق بهادار، سپرده‌گذاري در بانك، خريد اوراق قرضه يا شكلهاي ديگري كنند. در هر صورت نرخ بهره عاملي است كه آنها را راهنمايي مي‌كند. مصرف‌كنندگان با نرخ بهره معين بين مصرف كنوني و پس انداز تصميم خواهند گرفت آنها در هر زمان از خود مي‌پرسند كه آيا بايد با توجه به نرخ بهره كنوني بايد كالاهاي بادوام خريداري كنند و يا بهتر است درآمدهاي خود را با پس انداز در جهت سرمايه‌گذاري هدايت كنند، نرخ بهره به جامعه علامت مي‌دهد و به آنها مي‌گويد كه چگونه از منابع مالي استفاده كنند. نرخ بهره به مردم مي‌گويد كه هزينه اجاره پول چه ميزان است. نرخ بهره به توليدكنندگان علامت مي‌دهد كه چگونه منابع مالي را تفصيص دهند و كارفرمايان از خود مي‌پرسند كه سرمايه‌گذاري با توجه به نرخ بهره رايج چه منافع و ريسكهايي را به ارمغان مي‌آورد. توليدكنندگان و بنگاههاي اقتصادي دوست دارند كه منابع مالي ارزان قيمت بدست آورند، اما اگر نرخ بهره در نقطه تعادل خود قرار بگيرد ممكن است تقاضاي آنها براي كالاهاي سرمايه‌گذاري و يا موجودي انبارها تقاضاي كل اقتصاد را تحت تاثير قرار دهد و يا ممكن است خوشبيني آنها نسبت به آينده و سرمايه‌گذاري‌هاي آنها توليد را به سطحي رساند كه با تقاضاي برنامه ريزي شده خانوارها فاصله زيادي بگيرد. شكاف عرضه و تقاضاي كل و دوره‌هاي كسب و كار نمي‌تواند تحت تاثير نرخ بهره قرار گيرد و اين مساله باعث مي‌شود كه بانكهاي مركزي در مورد تغييرات نرخ بهره با دقت و هوشياري عمل كنند. نرخ بهره در اقتصاد سازوكاري را ايجاد مي‌كند كه جامعه را در تصميم به چگونگي تخصيص درآمد به كالاها و خدمات در طي زمان راهنمايي مي‌كند. اين همان كاري است كه قيمتها در اقتصاد انجام مي‌دهند آيا جز اين است كه در اقتصاد قيمتها مي‌توانند وظيفه تخصيص كالاها يا خدمات را بر عهده گيرند و هر فرد را به گزينش كالا يا خدمت و ارزشگذاري نسبت به آنها راهنمايي مي‌سازد. روشن است كه نرخ بهره جايگاه كليدي در اقتصاد دارد و نظريه‌پردازان در الگوهاي اقتصادي ارتباط نيرومندي بين نرخ بهره و ميزان درآمد يا توليد ملي برقرار مي‌كنند.
...