نام فایل : خرطوم-كوتاه-چغندرقند-24-ص

فرمت : .doc

تعداد صفحه/اسلاید : 21

حجم : 98 کیلوبایت

خرطوم كوتاه چغندرقند
Conorrhynchus brevirostris Gy11.
Syn.:
Temnorrhynchus brevirostrie Gy11.
(curculionidae, col.)
خرطوم كوتاه چغندر با آفت خال سياه كه از سال 1340 در مزارع چغندر ايران ديده شده است، به اسامي محلي كه در اصفهان به آن سنگ‌برداري، در شيراز تحت عنوان خزوك و در كرمان به آن سنگ بردار گفته مي‌شود.
شكل شناسي
حشره كامل اين آفت سوسكي است باريك و دراز اندام به طول 10-16 ميليمتر.
رنگ عمومي بدن خاكي و پوشيده از پرزهاي قهوه‌اي مايل بخاكستري مي‌باشد. خرطوم آن كوتاه و در محل اتصال سينه به شكم خال‌هاي كوچك سفيدرنگي ديده مي‌شود. تخم اين سرخرطومي بيضي شكل و زرد رنگ است و طول آن در حدود يك ميليمتر مي‌باشد. تخمها در زير پولك سياه رنگي كه حشره ماده با ترشح بزاق خود ايجاد مي‌كند قرار دارند و بهمين سبب آفت خال سياه گفته مي‌شود. لارو حشره قوسي شكل، بدون پا و سفيد رنگ و سر آن قهوه‌اي يا زرد روشن است. اندازه لاروهاي كامل به حدود 15 ميليمتر مي‌رسد.
شفيره برنگ سفيد و طول آن حدود 15 ميليمتر است، شكل شفيره شباهت زيادي به حشره كامل سرخرطومي دارد. شفيره‌ها درون گهواره‌هاي بيضي شكل گلي در داخل خاك پاي بوته‌هاي چغندر تشكيل مي‌گردند (دواچي، خيري، 1343 و خيري، 1345).
مناطق انتشار
سرخرطومي ريشه چغندر در تمام مناطق چغندركاري ايران وجود دارد و شيوع آن بيشتر در خراسان، فارس، مياندوآب، اصفهان، كرمان و كرج مشاهده شده است.
طرز خسارت
اين حشره فقط به چغندرقند و از بين علفهاي هرز بيشتر به سلمهع شور و خرفه حمله مي‌كند. نحوه خسارت بدين ترتيب بوده كه به محض سبز شدن چغندرقند در بهار حشرات كامل ظاهر مي‌گردند و دو برگ اوليه چغندر را كه تازه سبز شده و سر از خاك بيرون آورده است مورد تغذيه قرار مي‌دهند. طرز خسارت باين ترتيب است كه سرخرطومي خود را به بوته جوان چغندر چسبانيده و از يك طرف شروع بخوردن برگ مي‌كند، بطوريكه برگ بشكل داس در ميآيد. در بعضي از مناطق كه آفت شدت دارد و تعداد سرخرطومي‌ها در واحد سطح زياد است مزرعه را بكلي درو مي‌كنند كه احتياج به واكاري پيش مي‌آيد.
طزر خسارت لارونيز بدين نحو بوده كه از زير خالهاي سياه كه روپوش تخم است لارو زردرنگ كوچكي از تخم بيرون مي‌آيد كه قسمت زير برگ را جويده روي زمين مي‌افتد و بتدريج داخل خاك بطرف ريشه چغندر مي‌رود و شروع بخوردن از ريشه مي‌كند در نتيجه باعث پژمردگي و زرد شدن و بالاخره خشكيدن بوته مي‌گردد. براي از بين رفتن بوته جوان چغندر يك لارو هم كافي است ولي در بعضي سالها كه آفت شدت دارد تا 14 عدد لارو هم روي يك ريشه ديده شده است. كرمهاي اين آفت چون پا ندارند نمي‌توانند در داخل خاك حركت كرده و از ريشه‌اي به ريشه ديگر بروند و فقط همان ريشه مورد حمله را از بين مي‌برند (خيري 1345).
زيست شناسي
اين آفت زمستان را بصورت حشره كامل و لارو در زير كلوخه‌ها و داخل خاك و ريشه‌هاي باقيمانده بسر مي‌برد. چنانچه در زمستان هوا مساعد باشد آفت را بهمه شكل مي‌توان ديد. اوايل بهار كه هوا گرم شد سرخرطوميها از پناهگاه زمستاني خود بيرون مي‌آيند و بطرف مزارع چغندر كه تازه سبز گرديده و دو برگي هستند مي‌روند. موقع ظهور حشرات كامل در بهار بسته بشرايط آب و هواي هر منطقه‌اي فرق مي‌كند. در آب و هوايي نظير كرج تقريبا از نيمه دوم فروردين ماه است ولي بطوركلي موقع بروز اين آفت وقتي است كه چغندر تازه سبز شده باشد. حشرات كامل روزها از چغندرهاي تازه سبز شده تغذيه مي‌كنند و آن تعدادي كه بصورت لارو باقيمانده بودند تبديل به شفيره و سپس حشره كامل گرديده و بدنبال حشرات كامل اولي وارد زراعت چغندر مي‌گردند و بهمين جهت است كه پيدايش اين آفت در مزارع چغندر تدريجي مي‌باشد. سرخرطومي‌ها روزهاي آفتابي و گرم فعاليت مي‌كنند و در روزهاي باراني و ابري حركت و تغذيه زيادي ندارند و در زير كلوخه‌ها پنهان مي‌گردند. حشرات كامل پس از مختصر تغذيه به جفتگيري و سپس تخمريزي را شروع مي‌كنند. تخمها در اول بهار روي دو برگ اوليه و دمبرگها گذاشته مي‌شود. باين ترتيب كه سرخرطومي ابتدا با خرطوم خود حفره كوچكي در برگ ايجاد مي‌كند و سپس برمي‌گردد و يك عدد تخم در داخل آن مي‌گذارد و بعد روي آنرا با ترشح مخصوص دهان مي‌پوشاند بطوريكه تخم بصورت يك خال روي برگها ديده مي‌شود. رنگ خالها ابتدا سبز و بعد سياه مي‌گردند. تعداد خالهاي سياه روي هر بوته جوان چغندر بسته بشدت و ضعف آفت فرق مي‌كند و گاهي تا 15 عدد و بيشتر هم ديده شده است. در حدود 10 روز بعد از داخل هر تخم كرم كوچك زرد رنگي خارج مي‌گردد كه يك الي دو روز در همان محل از برگ تغذيه و قسمت زيربرگ را سوراخ مي‌كند و بعد بر روي زمين مي‌افتد و داخل خاك بطرف ريشه چغندر مي‌رود. لاروها وقتيكه به ريشه چغندر رسيدند اول براي خودشان لانه‌اي از گل شيبه كوزه در مجاورت ريشه درست مي‌كنند و بتدريج از ريشه مزبور تغذيه مي‌كنند و باعث نابودي بوته چغندر مي‌گردند. دوره زندگي لارو حدود 70 روز طول مي‌كشد كه پس از آن در همان لانه تبديل به شفيره مي‌گردد. دوره شفيرگي قريب 15 روز طول مي‌كشد تا حشرات كامل خارج گردند و اينموقع در آب و هوايي نظير كرج تقريبا اوايل تيرماه است.
حشرات كامل با شكستن لانه‌هاي كلي از زيرخاك خارج مي‌گردند و زير كلوخه‌ها و بوته‌ها پنهان مي‌شوند و چنانچه شرايط آب و هوايي مساعد باشد مجددا شروع به تخمريزي مي‌كنند و تخمها در نسل دوم بيشتر روي دمبرگها و طوقه نبات قرار داده مي‌شود. و لاروها پس از خروج از تخم روي خاك مي‌افتند و داخل ريشه فرو ميروند و تا چندين عدد لارو در داخل يك ريشه مشاهده شده است. البته چون ريشه‌هاي چغندر در دو نسل دوم و يا سوم آفت بقدر كافي رشد كرده است ممكن است بوته‌ها از بين نروند ولي وزن ريشه و مواد قندي آن بمقدار زيادي كاهش مي‌يابد. خرطوم كوتاه مي‌تواند در شرايط مساعد تا سه نسل در سال توليد كند ولي در مناطق سردسيري يك نسل بيشتر ندارد و مهمترين خسارت در نسل اول بزراعت چغندر وارد مي‌گردد (خيري، 1345).
بيد چغندرقند يا ليتا
Scrobipalpa ocellatella Boyd
Syns.:
Lita ocellatella Boyd
Phtorimaea ocellatella Boyd
Gnorimoschema ocellatella Boyd
(Gelechiidae, Lep.)
...