نام فایل : تاریخچه-اجماع-18-ص

فرمت : .doc

تعداد صفحه/اسلاید : 19

حجم : 190 کیلوبایت

تاریخچه اجماع
اجماع یعنی نظر جمعی. معمولاً هنگامی که در مورد مطلبی، گروهی مشورت می‌کنند و به اتفاق آراء یک مطلب را تصویب می‌کنند، می‌گویند در مورد آن مطلب اجماع دارند.
یکى از منابع فقه «اجماع‏» است. در علم اصول درباره حجیت اجماع و ادله آن و بالتبع طریق بهره‏بردارى از آن بحث مى‏شود.
یکى از مباحث مربوط به اجماع این است که چه دلیلى بر حجیت آن هست؟ اهل تسنن مدعى هستند که پیغمبر اکرم فرموده است: لا تجتمع امتى على خطاء یعنى همه امت من بر یک امر باطل اتفاق نظر پیدا نخواهند کرد. پس اگر همه امت در یک مساله اتفاق نظر پیدا کردند معلوم مى‏شود مطلب درست است.
طبق این حدیث ، همه امت مجموعا در حکم شخص پیغمبرند و معصوم از خطا مى‏باشند، قول همه امت به منزله قول پیغمبر است، همه امت مجموعا هنگام وحدت نظر معصومند.
بنا بر نظر اهل تسنن ، نظر به اینکه مجموع امت معصومند، پس در هر زمان چنین توافق نظر حاصل شود مثل این است که وحى الهى بر پیغمبر اکرم نازل شده باشد.
ولى شیعه اولا چنین حدیث را از رسول اکرم مسلم نمى‏شمارد. ثانیا مى‏گوید: راست است که محال است همه امت بر ضلالت و گمراهى وحدت پیدا کنند، اما این بدان جهت است که همواره یک فرد معصوم در میان امت هست. اینکه مجموع امت از خطا معصوم است از آن جهت است که یکى از افراد امت معصوم است، نه از آن جهت که از مجموع « نامعصوم‏ها» یک « معصوم‏» تشکیل مى‏شود. ثالثا عادتا هم شاید ممکن نباشد که همه امت بالاتفاق در اشتباه باشند، ولى آنچه به نام اجماع در کتب فقه یا کلام نام برده مى‏شود اجماع امت نیست، اجماع گروه است، منتها گروه اهل حل و عقد، یعنى علماء امت. تازه اتفاق همه علماء امت نیست، علماء یک فرقه امت است.
این است که شیعه براى اجماع، اصالت - آنچنان که اهل تسنن قائلند - قائل نیست. شیعه براى اجماع آن اندازه حجیت قائل است که کاشف از سنت باشد.
به عقیده شیعه هرگاه در مساله‏اى فرضا هیچ دلیلى نداشته باشیم اما بدانیم که عموم یا گروه زیادى از صحابه پیغمبر یا صحابه ائمه که جز به دستور عمل نمى‏کرده‏اند، به گونه‏اى خاص عمل مى‏کرده‏اند، کشف مى‏کنیم که در اینجا دستورى بوده است و به ما نرسیده است.
اجماع محصل و اجماع منقول
اجماع - چه به گونه‏اى که اهل تسنن پذیرفته‏اند و چه به گونه‏اى که شیعه بدان اعتقاد دارد - بر دو قسم است: یا محصل است‏یا منقول. اجماع محصل یعنى اجماعى که خود مجتهد در اثر تفحص در تاریخ و آراء و عقاید صحابه رسول خدا یا صحابه ائمه یا مردم نزدیک به عصر ائمه، مستقیما به دست آورده است.
اجماع منقول یعنى اجماعى که خود مجتهد مستقیما اطلاعى از آن ندارد، بلکه دیگران نقل کرده‏اند که این مسئله اجماعى است. اجماع محصل البته حجت است، ولى اجماع منقول اگر از نقلى که شده است‏یقین حاصل نشود قابل اعتماد نیست. علیهذا اجماع منقول به خبر واحد حجت نیست، هر چند سنت منقول به خبر واحد حجت است. به نقل از سایت الشیعه
درس ششم اجماع و عقل
اجماع
يكى از منابع فقه (( اجماع )) است . در علم اصول درباره حجيت اجماع و ادله آن و بالتبع طريق بهره بردارى از آن بحث مى شود .
يكى از مباحث مربوط به اجماع اين است كه چه دليلى بر حجيت آن هست ؟ اهل تسنن مدعى هستند كه پيغمبر اكرم فرموده است : لا تجتمع امتى على خطاء يعنى همه امت من بر يك امر باطل اتفاق نظر پيدا كردند معلوم مى شود مطلب درست است .طبق اين حديث , همه امت مجموعا در حكم شخص پيغمبرند و معصوم از خطا مى باشند , قول همه امت به منزله قول پيغمبر است , همه امت مجموعا هنگام وحدت نظر معصومند .
بنابر نظر اهل تسنن , نظر به اينكه مجموع امت معصومند , پس در هر زمان چنين توافق نظرى حاصل شود مثل اين است كه وحى الهى بر پيغمبر اكرم نازل شده باشد .
ولى شيعه اولا چنين حديثى را از رسول اكرم مسلم نمى شمارد . ثانيا مى گو : راست است كه محال است همه امت بر ضلالت و گمراهى وحدت پيدا كنند , اما اين بدان جهت است كه همواره يك فرد معصوم در ميان امت هست . اينكه مجموع امت از خطا معصوم است از آن جهت است كه يكى از افراد امت معصوم است , نه از آن جهت كه از مجموع (( نا معصوم ها )) يك (( معصوم )) تشكيل مى شود . ثالثا عادتا هم شايد ممكن نباشد كه همه امت بالاتفاق در اشتباه باشند , ولى آنچه به نام اجماع در كتب فقه يا كلام نام برده مى شود اجماع امت نيست , اجماع گروه است , منتها گروه اهل حل و عقد , يعنى علماء امت . تازه اتفاق همه علماء امت نيست , علماء يك فرقه امت است .
اين است كه شيعه براى اجماع , اصالت آنچنانكه اهل تسنن قائلند قائل نيست . شيعه براى اجماع آن اندازه حجيت قائل است كه كاشف از سنت باشد .
به عقيده شيعه هرگاه در مساله اى فرضا هيچ دليلى نداشته باشيم اما بدانيم كه عموم يا گروه زيادى از صحابه پيغمبر يا صحابه ائمه كه جز به دستور عمل نمى كرده اند , به گونه اى خاص عمل مى كرده اند , كشف مى كنيم در اينجا دستورى بوده است و به ما نرسيده است .
اجماع محصل و اجماع منقول
اجماع - چه به گونه اى كه اهل تسنن پذيرفته اند و چه به گونه اى كه شيعه بدان اعتقاد دارد - بر دو قسم است : يا محصل است يا منقول . اجماع محصل يعنى اجماعى كه خود مجتهد در اثر تفحص در تاريخ و آراء و عقايد . صحابه رسول خدا يا صحابه ائمه يا مردم نزديك به عصر ائمه , مستقيما به دست آورده است .
اجماع منقول يعنى اجماعى كه خود مجتهد مستقيما اطلاعى از آن ندارد , بلكه ديگران نقل كرده اند كه اين مساله اجماعى است . اجماع محصل البته حجت است , ولى اجماع منقول اگر از نقلى كه شده است يقين حاصل نشود قابل اعتماد نيست . عليهذا اجماع منقول به خبر واحد حجت نيست , هر چند سنت منقول به خبر حجت است .
عقل
عقل يكى از منابع چهارگانه احكام است . مقصود اين است كه گاهى ما يك حكم شرعى را به دليل عقل كشف مى كنيم . يعنى از راه استدلال و برهان عقل كشف مى كنيم كه در فلان مورد فلان حكم و جوبى يا تحريمى وجود دارد , و ي فلان حكم چگونه است و چگونه نيست .
...