نام فایل : بيست-و-چهارمين-گردهمايي-فصلي-كميته-ملي-انرژي

فرمت : .doc

تعداد صفحه/اسلاید : 2

حجم : 80 کیلوبایت

بيست و چهارمين گردهمايي فصلي كميته ملي انرژي
فرصتي تهديدآميز براي اقتصاد
تاثير افزايش قيمت جهاني نفت خام بر سياستهاي انرژي كشور، موضوع نشست مهرماه كميته ملي انرژي بود كه در سالن شهيد مطهري ساختمان معاونت انرژي پژوهشگاه نيرو برگزار شد.
در اين نشست كه با حضور آقايان دكتر داود منظور از دفتر برنامه ريزي معاونت امور انرژي وزارت نيرو، دكتر مهدي عسلي، رئيس موسسه مطالعات بين المللي انرژي، دكتر حجت الله غنيمي فرد، قائم مقام معاون مديرعامل در امور بين الملل شركت نفت و مهندس سيدمحسن يحيوي، عضو كميسيون انرژي مجلس شوراي اسلامي ايران، همراه بود، خبرنگاران، مسئولان و صاحبنظران مسايل نفت و انرژي نيز حضور داشتند.
آقاي دكتر عسلي به عنوان سخنران نخست اين نشست، به بحث درآمدهاي مالياتي دولت اشاره و آن را درجهت ايجاد امنيت در جامعه موثردانستند.
وي افزود، امروز رابطه ميان منابع مالي و دولتها به گونه اي شده است كه بهترين شيوه خرج كردن منابع توسط دولتها انجام مي شود. به عبارتي منابع بايد به گونه اي توسط دولتها خرج شوند تا اختلالي در روند اقتصادي و بازار كار كشورشان ايجاد نشود.
باتوجه به افزايش قيمت نفت در سطح جهان، مهمترين مسئله در بازارهاي نفتي امروز، نقش اوپك درحل بحران نفت است. بايد مطالعه شود كه آيا اوپك طي چند سال اخير به گونه اي عمل كرده است تا امروز قادر باشد به حل بحرانهاي نفتي بپردازد؟ اما درهرحال افزايش قيمت نفت در جهان مي تواند براي كشورها بويژه كشورمان هم فرصت تلقي شود و هم تهديد.
دكتر منظور، گرداننده ويكي ديگر از سخنرانان اين نشست طي سخناني به چگونگي صرف درآمدهاي نفتي اشاره كرده و چنين گفتند: ورود درآمدهاي نفتي به كشور فرصتهايي را ايجاد مي كند كه مي تواند به نوعي تشديدكننده رانت خواري شود و يا در نظام مالي كشور اختلال ايجاد كند. بنابراين بايد كاري كرد تا چنين درآمدهايي به خوبي جذب اقتصاد شود. به نظر مي رسد بايد درآمدهاي ناشي از افزايش قيمت نفت درجهان را در توسعه صنايع بالادستي خود به كارگيريم.
دكتر عسلي: اگر افزايش قيمت نفت را تهديدي براي رشد اقتصادي كشورها بدانيم بايد بگويم كه تا مرز 10 درصد، تاثير چنداني ندارد ولي اگر بيشتر باشد، كشورهاي بزرگ مصرف كننده، با افزايش توليدات خود، اثرات افزايش قيمت هاي جهاني نفت را خنثي مي سازند. ايران و اوپك نيز براي جلوگيري از كاهش رشد اقتصادي كشورهاي عضو مي توانند به افزايش تقاضا براي نفت بپردازند و ظرفيت خود را متناسب با تقاضاها توسعه دهند. فراموش نكنيم كه معمولا براي افزايش يك ميليون بشكه نفت بايد 8 ميليارد دلار سرمايه گذاري انجام شود و اين ممكن است باعث تخلف برخي كشورها شود. درهرحال افزايش ظرفيتها بدون توجه به رشد اقتصادي ممكن است باعث بروز شوك نفتي شود و اين مي‌تواند بر توسعه كشورها نيز اثرگذار باشد.
دكتر منظور: يكي از موضوعات مهمي كه كشورهاي غيرتوليدكننده نفت را نگران كرده است تاثير عميق افزايش قيمت نفت برتوسعه سطح جهاني است چرا كه بيشترين آسيب متوجه اينگونه كشورها است. زيرا اگر قيمت هر بشكه نفت به 80 دلار برسد برروند توسعه جهاني بسيار اثرخواهد گذاشت. هنوز شوك سال 1970 كه باعث ركود اقتصاد جهاني شد فراموش نشده است. بنابراين ما به عنوان يك كشور توليدكننده نفت پيوسته بايد بررسي كنيم كه سهم ما در اقتصاد جهاني چيست و منافع ملي ما چگونه بايد مدنظر قرار گيرد.
دكتر عسلي: به نظر من مي توان افزايش ظرفيت را كنترل كرد. در اوپك تقاضاها براي نفت برآورد مي شود و متناسب با آن، افزايش را تعيين مي‌نمايد. اين ميان همكاري كشورها با اوپك مي تواند در درازمدت تاثيرات خوبي در روند عرضه و تقاضاي نفت ايجاد نمايد اما بسياري از كشورها تنها به اوپك براي تعيين قيمت نفت چشم دوخته اند. بنابراين اگر كشورها در چارچوب بلندمدت همكاري حركت كنند مي توانند رشد اقتصادي و روند قيمت نفت را كنترل نمايند.
دكتر منظور: پرسشي كه پيرو افزايش قيمت نفت جهاني مطرح است، اثر اين افزايش بر نوع سياستهاي انرژي كشورمان است. دكتر عسلي معتقد است كه اين افزايش موقتي است و در آينده كاهش خواهديافت اما من اعتقاد دارم كه آثار آن در رفتار كلي ما ازنظر استخراج نفت مشهود است. اين مي تواند دلايلي براي افزايش انرژي در كشورمان باشد. يافتن ذخاير نفتي و افزايش قيمت نفت باعث افزايش هزينه هاي ما مي شود كه اين ما را در مرحله دوم استخراج نفت و توليد قرار مي دهد و باعث افزايش تلاطم خواهدشد. به طوركلي آيا پيش بيني شده است كه
PICK
توليد كجاست؟ به نظـــــر مي رسد افزايش قيمت نفت در جهان مستمر باشد. به هرحال بايد پرسيد آيا روند افزايش قيمت نفت ادامه خواهد داشت، اگر چنين است، چرا؟
مهندس يحيوي در پاسخ به پرسش مطرح شده چنين گفتند: بايد ابتدا عوامل چنين افزايشي بررسي شود. اگر به ياد داشته باشيد در روزهاي انتخابات رياست جمهوري آمريكا، افزايش قيمت نفت ايجاد شد و عوامل غيرساختاري باعث افزايش قيمت نفت تا رقم 40 دلار شدند. در يك برهه نيز قيمت نفت به 31 دلار رسيد اما چه عواملي باعث شده اند تا امروز قيمت به 70 دلار برسد؟ شايد بتوان گفت دو دسته عوامل بنيادي و غيربنيادي در اين امر دخيل هستند. كاهش ذخاير نفتي موجب افزايش قيــمت مي شوند. اگرچه اوپك تصميم خود را مبني بر افزايش توليد نفت ازسوي كشورهاي عضو اعلام كرده است اما اين تصميم تاثير چنداني بر كاهش قيمت نفت نداشت زيرا تمام كشورهاي عضو جز چند كشور نظير عربستان سعودي توان افزايش توليد نفت را ندارند به همين علت شاهد افزايش روزافزون قيمت نفت از يك سو و كاهش ذخاير نفتي ازسوي ديگر بوده و هستيم.
امروز چنانچه ذخاير نفتي جديدي كشف نشود، ذخاير فعلي ما نيز روبه كاهش خواهدرفت. به همين دليل است كه به وزارت نفت اجازه داده شده است تا طي برنامه پنجساله چهارم به كمك جذب سرمايه گذاران خارجي در مناطق ريسك پذير به اكتشاف بپردازد تا چنانچه نفت قابل توليدي كشف شود، توسعه نيز روند سريع تري به خود بگيرد.
عوامل متعدد ديگري براي افزايش قيمت نفت وجود دارد كه يكي همان كاهش سرمايه گذاري براي كشف مخازن جديد است. ديگر روند رشد مصرف نفت در سطح جهاني بويژه توسط كشورهاي بزرگ صنعتي است. كاهش توليد در درياي شمال، برآيند رشد مصرف كنندگان و توليدكنندگان، ناامني در عراق، تحولات سياسي غيرمترقبه در بسياري ازكشورها و مسايل مربوط به سوداگران يا سفته بازان، از ديگر عوامل موقت اثرگذار بر افزايش قيمت نفت است.
دكتر منظور: باتوجه به سياستهاي اجرايي موثر بر افزايش قيمت نفت در سطح جهان، پرسشهاي جديدي مطرح مي شود مثلا اينكه آيا اين افزايش بر ديگر سياستهاي بخش انرژي نيز موثر است يا اينكه آيا بر سياستهاي ما براي ايجاد تركيب مطلوب انرژي ها تاثير مي گذارد و آيا همچنان بايد در سبدمصرف انرژي گاز خود، روند فعلي را ادامه دهيم يا نه. پس بايد تعاريف جديدي براي سياستهاي داخلي خود ارائه دهيم، مثلا چگونه مي توان گاز طبيعي را جايگزين نفت و اجرا كنيم يا سياستهاي ما ازنظر صادرات گاز به جاي نفت چگونه مي تواند در بخش غيرنفتي باعث رشد و توسعه كشور شود ودرنهايت باتوجه به شرايط فعلي، سازمان چقدر و چگونه بايد به بهينه سازي مصرف انرژي ها بپردازد؟
مهندس يحيوي: بايد مطالعه وبررسي شود كه افزايش قيمت نفت موقت است يا مستمر؟ آنگاه مي توان سياستهاي اجرايي را درقبال آن اتخاذ كرد. اوپك نيز بايد بررسي نمايد كه كدام كشورهاي توليدكننده قدرت افزايش توليد را دارند تا براساس ميزان تقاضا براي نفت، اجازه توليد بيشتر را بدهد.
ما نيز مي توانيم قيمت خود را به قيمت جهاني نفت يعني 70 دلار برسانيم و اين كشورهاي بزرگ مصرف كننده هستند كه بايد مسئله ركود اقتصادي خود را حل كنند. در شرايط فعلي قيمت نفت ما بالا نرفته است بلكه براساس افزايش عرضه و تقاضا بوده است و دليلي هم وجود ندارد كه عرضه خود را افزايش دهيم. اگرچه باتوجه به قيمت بالاي نفت، بسياري از كشورهاي عضو و غيرعضو اوپك نهايت توان خود را براي توليد بيشتر به كار گرفته اند تا درآمدهاي خوبي داشته باشند. درهرحال بايد ديد اين افزايش قيمت تا كي ادامه دارد و چقدر پايدار است.
دكتر منظور: امروز بسياري از كشورها در مديريت درآمدهاي نفتي خود صندوق هاي ذخيره ارزي ايجاد كرده اند ازجمله خود ما. بنابراين بايد پرسيد تعامل بخش انرژي كشور با صندوق ذخيره ارزي چــگونه است. آيا مي توان بخشي از درآمدهاي نفتي را صرف سرمايه گذاري هاي بزرگ نمود و سود آن را به عنوان بازده به طور مستقيم يا غيرمستقيم به مردم برگرداند؟ تجربه كشورهاي بزرگي چون كانادا نشان مي دهد كه چنين حركتهايي شدني است كه اين به مدد مديريت نفتي حاكم بر آن كشور يا كشورهاي مشابه امكان پذير است.
مهندس يحيوي: زماني كه صندوق ذخيره ارزي تشكيل شد، رونق قيمت نفت وجود نداشت. آن زمان هر بشكه 8 دلار به فروش مي رسيد. امروز فرصتي ايجاد شده است تا به كمك درآمدهاي خوب نفتي زيربناهاي اقتصادي خود را آنگونه استحكام بخشيم تا در فرداي نبود نفت، احساس خلاء نكنيم.
با اين كار نياز ما به ارزهاي خارجي كاهش مي يابد و جايگزيني واردات نيز خواهيم داشت. اگر بتوانيم از ذخاير ارزي خود براي تكميل ساختارهاي گازي خود يا تبديل گاز به مواد صنايع پتروشيمي استفاده بهينه كنيم، نيازي به بدهكارشدن نيست. مهمتر اينكه افزايش درآمد نفت موجبات ايجاد اشتغال، رشد توليدات داخلي و انتقال دانش فني به كشور را نيز فراهم خواهد آورد.
اروپا پيش بيني كرده است كه تا سال 2020، بيست درصد انرژي مورداستفاده آن قاره برمبناي انرژي هاي تجديدناپذير باشد. در كشور ما نيز مجلس شوراي اسلامي بودجه انجام تحقيقات براي چگونگي استفاده از انرژي هاي نو را تا بيش از ده برابر افزايش داده است.
دكترمنظور: در مديريت به منظور ايجاد درآمدهاي ارزي ناشي از فروش نفت مي بايست شفافيت و اطلاع رساني بيشتر به مردم براي در جريان قرار دادن آنها از ميزان بهره برداري ازمنابع نفتي افزايش يابد. اينكه آيا وامهاي با بهره 5/2 درصد بهترين راه است يا نه، بايد به دقت مطالعه شود. مديريت نفتي ما بايد روندي رشد يابنده تر درپيش بگيرد. درست است كه خشكسالي اجتناب ناپذير است و ذخاير ارزي را كاهش مي دهد اما هميشه تكرار نمي شود پس مي‌توان روند مديريتي نفت خود را در مسير توسعه قرار دهيم.
...