نام فایل : مباني-برنامه-توسعه-و-كاربردي-فناوري-ارتباطات-و-اطلاعات-در-نظ1

فرمت : .doc

تعداد صفحه/اسلاید : 7

حجم : 64 کیلوبایت

چكيده:
شكوفايي برنامه‌هاي فناوري ارتباطات در اوايل دهة 80 شمسي توسط دولت جمهوري اسلامي ايران، دگرگونيهاي فزايند‌ه‌اي را در برنامه‌هاي ميان‌مدت و بلندمدت در سطح تصميم‌گيريهاي اجرايي پديد‌ آورده‌ است. اين تغييرات در برنامه‌هاي ايران مقتدر در قرن بيست و يكم و با استناد به تبصره 13 قانون بودجه سال 1381 كل كشور امكان‌سنجي شده است، ليكن پرسش اساسي در نظام آموزش و پرورش كشور مبتني بر اين مطلب است كه آيا استفاده از فناوري ارتباطات و اطلاعات در آموزش و پرورش لازم است يا نه.
در اين مقاله ضمن بررسي اختلاف عميق نظام سخت‌افزاري و تجهيزات كشور با ممالك توسعه يافته، به اهم جزئيات برنامة توسعه و كاربري فناوري ارتباطات و اطلاعات در نظام آموزش و پرورش اشاره مي‌شود. اين برنامه‌ها عبارت‌اند از: ايجاد زيرساخت و توسعه شبكه‌هاي مجازي محلي، مديريت شبكه، امنيت شبكه، مقررات، محتوا، آموزش عمومي كاربرد كامپيوتر، آموزش توليد محتواي الكترونيكي، و توليد مواد درسي وب و روشهاي چند رسانه‌اي.
 
كليدواژه‌ها
: شكاف ديجيتالي/ فناوري اطلاعات / آموزش و پرورش
شكوفايي برنامه‌هاي فناوري ارتباطات و توجه بي‌كران به حوزة مزبور در اوايل دهة 80 شمسي توسط دولت جمهوري اسلامي ايران دگرگونيهاي فزاينده‌اي را در برنامه‌هاي ميان‌مدت و بلندمدت در سطح تصميم‌گيريهاي اجرايي پديد آورده است. اين تغييرات در برنامه‌هاي سياسي، اقتصادي، اجتماعي، و فرهنگي با راهبرد ايران مقتدر در قرن بيست و يكم: اقتصادِ دانايي محور با فناوري ارتباطات و اطلاعات به صورت دستورالعمل تحليلي و اجرايي بيان شده و در اين خصوص مديريت اجرايي جامع و فراگير آن توسط سازمان مديريت و برنامه‌ريزي كشور و با استناد به تبصره 13 قانون بودجه سال 1381 كل كشور امكان‌سنجي شده است. به نحو بديهي، از آنجا كه اصول اولية دانايي به رمز دانش, پژوهش، و توانايي‌ علمي ارتباط دارد، آموزش و پرورش از اهم مسائل اين برنامه به ويژه در چارچوب اجرايي و كاربردي تلقي مي‌شود.
 
1ـ تعريف آموزش و پرورش
آموزش و پرورش از ديدگاههاي مختلف تعريف شده است؛ بعنوان مثال, از ديدگاه زيست‌شناسي, آموزش و پرورش را تغيير شكل عكس‌العملهاي ذاتي و اكتسابي انسان نسبت به محركهاي محيط خارج مي‌دانند (دراني، 1376: 7).‌ آنچنان كه از اين تعريف آشكار است عوامل محيطي در فرايند يادگيري به منزلة ركن اصلي تعليم و تربيت قلمداد شده است. در مقابل تعريف مزبور, از ديدگاه روانشناسي,‌ آموزش و پرورش هدايت رشد طبيعي و تدريجي و هماهنگ تمام نيروها و تمام استعداد‌هاي فرد تلقي شده است (دراني، 1376). يعني به وضوح در اين تعريف, مقولة هدايت و هماهنگي فرد از ابواب و اصول اساسي تعليم و تربيت محسوب شده است. همچنين در فرهنگ تعليم و تربيت از آموزش و پرورش بر اين مفاد تعريف شده است: «يك جريان سيستماتيك, منظم, هدفدار به منظور تربيت و رشد استعداد‌ها براي رسيدن به كمال مطلوب‌» (حسيني‌نسب و علي‌اقدم).
اينكه تا چه حد تعريف آموزش و پرورش جايگاه واقعي خود را در منظر عملي انديشة دولتمردان كسب كرده, بحثي محوري است كه نيازمند ارزش و بهايي است كه در تغيير محيط انساني و رفتارهاي فردي به منظور تربيت نيروي انساني نهفته است, ليكن اين مطلب كه تا چه ميزان برنامه‌هاي كلان و بلندمدت با طبيعت نهفته در اين تعريف مصداق دارد به اهداف مقدماتي برنامة توسعه كاربري فناوري ارتباطات و اطلاعات ربط دارد, به نحوي كه دگرگوني در محيط و هدايت فردي را براساس «توجه از توليد و فناوري محصولات به فناوري دانش و دانايي» دانسته و مباني اين برنامه را برحسب چارچوب مذكور سازمان داده است.
2. پرسش اساسي
آنچه از وضعيت موجود در درك مفاهيم اجرايي فناوري ارتباطات و اطلاعات احساس مي‌شود مباني تغييرات و دگرگونيهايي است كه در سطح جهاني در فناوري مزبور به وقوع پيوسته, به نحوي كه به چالشهاي محيطي براي مربي و دانش‌آموز و تغييرات در رفتار يادگيري منتهي شده است. اينكه نظامهاي مبتني بر مواد به‌صورت تك محور در حال فروپاشي است و روشهاي تربيتي براساس بهره‌گيري از ارزشهاي متقابل يادگيري برحسب سيستم‌هاي ارتباطي نوين و چارچوب ديداري‌ـ شنيداري پي يافته, موضوعي غيرقابل انكار است. پس در جهان فعلي كه به‌مرور از سواد اطلاعاتي و عوالم ديجيتالي سخن مي‌رود, طبيعي است كه انديشة نويني در آراي مديران تربيتي كشور رسوخ يابد بر اين قرار كه ‌«آيا استفاده از فناوري ارتباطات و اطلاعات در آموزش و پرورش لازم است يا نه» (حاجي، 1381: 67).
حتي اين پرسش در فهم بازانديشي مسئله از نگرشي ديگر و با سطحي متعالي مورد ارزيابي قرار گرفته است؛ اينكه طريق توسعة اقتصادي كشور چه بازخوردي از بنياد فناوري اطلاعاتي كسب مي‌كند و اين بازخورد چه نيروي نهفته‌اي را در دامان خويش براي آحاد مردم فراهم مي‌آورد. براين‌قرار، يكي از دولتمردان در ترسيم نظري پرسش نخستين در خصوص دگرگوني در آموزش و پرورش, به رفاه اقتصادي جامعة دانش محور اشاره مي‌كند: «ارزش افزودة ناشي از دانش و آفرينشهاي فكري نيروي انساني, سهم اصلي را به خود اختصاص داده است. حركت جهاني به سمت جامعة اطلاعاتي و اقتصاد دانش‌مدار, اگر چه فرصتهاي بي‌بديلي براي كشور‌هاي در حال توسعه پديد آورده است، اما آرايش قطبهاي مديريت در عرصة جهاني, ارزش افزوده خلق شده در قلمروهاي گوناگون اقتصادي, سياسي, و فرهنگي اين كشور‌ها را از درون به بيرون مرزهاي جغرافيايي آنها سوق مي‌دهد» (خاتمي، 1381: 64). پس مقوله ارزش افزوده نيازمند بازخواني و تأكيد مجدد بر تربيت نيروي انساني در حوزة ارتباطات و اطلاعات جامعة اطلاعاتي ايران در دهه‌ها و سده‌هاي بعدي است؛ سود و ارزش افزوده‌اي كه به‌مرور جنبه‌هاي فكري و ادراكي را از مجراي ياد‌گيري فراهم‌ آورده , بسط داده و توسعة كاربردي آن را افزايش داده است. رشدي كه به تعامل استاد و شاگرد انجاميده جايگاه يادگيري را استمرار مي‌بخشد. اينكه اين ساختار به چه نحو نظري جمع‌آوري و جهات كاربري آن اجرا گردد, از فهم مديريت كلان و خرد نهاد‌هاي آموزشي كشور متبلور خواهد شد.
3. متغيرهاي اساسي آموزش و پرورش در اهداف برنامه تكفا
آنچه نهاد‌هاي آموزشي را در نظام آموزش و پرورش تعريف كرده و وظايفي براي آن قائل است مبتني بر برنامه‌هاي رسمي و غير رسمي هر نظام آموزشي است. برنامه‌هاي رسمي از نهاد‌هاي رسمي هر حكومتي چونان مدرسه, دبيرستان، و دانشگاه برخاسته و برنامه‌هاي غيررسمي در نظام آموزشي به نهاد‌هاي غير حكومتي در تعليم و تربيت مانند رسانه‌هاي جمعي و سازمانهاي همكار در نظام آموزشي مرتبط است. بر اين مبنا تحقق جامعة دانايي محور مستلزم كنجكاوي بسيار دقيقي در حوزه و محورهاي فناوري ارتباطات و اطلاعات در تربيت نيروي انساني است.
چنانچه بر نهاد‌هاي رسمي آموزشي در كشور تأكيد شود,‌ آشكار است كه وزارت آموزش و پرورش تعليمات ابتدايي و متوسطه؛ و وزارت علوم,‌ تحقيقات و فناوري و وزارت بهداشت, درمان و آموزش پزشكي تعليمات عالي را در حوزه‌هاي موضوعي عهده‌داراند؛ هرچند دوره‌هاي رسمي و ضمن‌خدمت و كارگاههاي آموزشي متنوعي از سوي وزارتخانه‌ها و سازمانهاي ديگر به مرور زمان به صور مختلف ارائه و اجرا‌ مي‌شود. ‌پس آنچه از وضعيت موجود و داشته‌هاي سازماني درك مي‌شود مبتني بر اين واقعيت است كه چه متغير‌هاي اساسي با اهداف محور‌ي قابليت حيات در چارچوب نظام مديريت كلان آموزشي كشور را دارند. آنچه از ماهيت يادگيري منابع انساني در آموزش و پرورش به معناي عام اخذ مي‌شود برنامه‌هاي راهبرد‌ي و توسعة خط‌مشيهاي ملي در جنبه‌هاي فكري,‌ آموزشي و فرصتهاي توانمندسازي جامعة دانش‌آموزي و دانشجويي و به يك كلام گسترده، جامعة فراگير است كه مورد توجه كارگزاران برنامة تكفا مي‌باشد. بر اين مبنا اهداف برنامه‌هاي تكفا در اين حوزه به دگرگوني در ساختار‌هاي اجرايي در ابعاد سخت‌افزاري و ماهيت آموزشي قابليت تعميم دارد (برگزاري همايش هم‌انديشي...، 1381: 6-7). اين اهداف عبارت‌اند از:
ـ‌ تقويت نشر اطلاعات به عنوان حق ملي مردم (تأكيد و توجه بر آگاهي عمومي)
ـ گسترش سواد ديجيتالي و اشاعه فرهنگ و زبان ملي در محيط ديجيتال (نگرشي نوين از روند يادگيري )
ـ‌ دسترسي سريع و ارزان‌‌تر عموم مردم به ارتباطات (بنياد صرفه‌جويي اقتصادي)
ـ تقويت همكاري مشترك بين دولت , صنعت, دانشگاه، و مراكز خصوصي (مشاركت نهاد‌هاي آموزشي و فني)
ـ ‌گسترش و تقويت فرهنگ ملي و اسلامي و خط فارسي در محيط ديجيتال (تبيين ميراث فرهنگي در محيط فناوري نوين)
پس امكانات موجود در برنامه‌ريزي كلان در قالب طرحهاي بنيادي براي تبيين توسعة فناوري در محيط اجتماعي قابليت وقوع دارد. رويه‌هايي كه در قالب طرحها‌ي اجرايي با دو ديدگاه ميان‌مدت و بلندمدت شكل گرفته و به‌صورت طرح راهبردي ارائه خواهد شد. بي‌ترديد اين طرحها بايد با وضعيت برخاسته از شرايط فعلي تعريف شده و جنبه‌هاي مادي و فيزيكي آن با حوزه‌هاي ياد‌گيري سنجيده شود.
4. نگرشي مختصر به زيرساختهاي ارتباطات در آموزش و پرورش
انقلاب ارتباطات و فناوري افقهاي نويني را براي انسان دورة معاصر گشوده است,‌ هر چند دنياي صنعتي اين آرمان و آرزو را با دستاورد‌هاي فني در قرن 19 و 20 ميلادي رقم زد, ليكن نسيم فرح‌بخش آن با تأخيري نابهنگام در جامعة ايراني وز‌يد و به يكباره نوجوان و جوان ايراني از دهة 60 شمسي خويشتن را در اميال و خيزش نويني يافت كه اين آرزو را با كيفيت زندگي بهتر در دنيايي با آزادي تحرك و انديشه سازگار كند. اين مفاد در مقاله‌اي كه در دو دهه پيش در ماهنامة ريزپردازنده به رشته تحرير درآمده, چنين بيان شده است:
...